Gdiniô

Z Wikipedia
Gdiniô
Herb   Fana  
gdińsczi herb gdińskô fana
Pòłożenié na karce
Spòdlowé pòdôwczi
Wòjewództwò pòmòrsczé
Kréz gard na

prawach krézu

Wiéchrzëzna 135 km²
Pòłożenié: 54°30' nord. 18°32' pòr.
Lëdztwò (2007)
248 767
Czerënkòwi numer (+48) 58
Pòcztowi kòd 81-000 do 81-919
Registracëjné tôfle GA
Administracëjô
Bùrméster Wojciech Szczurek

Adresa:

Al. Marszałka Piłsudskiego 52/54
81-382 Gdiniô
tel. (+48) 58 66 88 000, faks (+48) 58 62 09 798
(e-mail)

Domôcô starna gardu


Galerëjô gardu na Wikimedia Commons

Gdiniô (téż: Gdinnô, Gdina; we zdrojach: Gdinam 1253 (kòpijô); Gdinno 1362 (kòpijô); Gdynyno 1365; Gedingen 1400; Gdingen 1414 (kòpijô); Gdinino 1534; Gdigna 1570; Gdynina 1583; Gdynge 1749; Gdingen kòl 1790; Gdingen 1879, Gdynia 1879; Gdynia, niem. Gdingen 1881; Gdynia, niem. Gdingen 1921; Gdynia Gdingen 1925; Gdynia,-i 1980 ; Gdinjô (Cenôwa), Gdiniô (Lorentz, Zëchta), Gdinnô (Lorentz), Gdina (Lorentz); pòl. Gdynia, miem. Gdingen, 1939-1945 Gotenhafen) je dredżim nôwëkszim gardã całowno pòłożonëm na Kaszëbsczéj zëmë. Gard z wiôlgą hôwingą nad sztrądã Bôłtu, pòłożony w Pòrénkòwi Pòmòrsce. Razã z Gduńskã ë Sopòtã twòrzi aglomeracëjã zwóną Trzëgard.

Je nôwikszim gardã pòlsczim, jaczi nie je stolëcą wòjewództwa.

Swiãtojańskô
Fòntana,Kòscuszkòwsczi plac
Red Bull Air Race Gdynia - 2014
Sea Towers – drëdżi nôwëższi chmùrnik w nordòwi Pòlsczi

Pòłożenié[edicëjô | editëjë zdrój]

Geògrafné kòòrdinatë: szérzô - 54°32' N, dôłgòta - 18°32' E.

Òd 1999-gò rokù Gdiniô mô sztatus gardu na prawach krézu w Pòmòrsczim wòjewództwie.

Pòdôwczi[edicëjô | editëjë zdrój]

  • Lëdztwò: 248 767 mieszkańców
  • Wiéchrzëzna: 135 km²
  • Budżetowé wzątczi (2004 plan): 467,3 mln zł
  • Budżetowé wëdôwczi (2004 plan): 469,0 mln zł

Historëjô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • X stolaté - rëbackô wnôżëna
  • 1253 - Pierszô zmiónka o wsë Gdinam
  • 1637 - Pierszé zaslubinë Pòlsczi z mòrzã w Redłowie na czesc króla Władisława IV ë jegò mòrsczi pòliticzi
  • 10 gromicznika 1926 r. - Nadanié gardnëch prawów
  • séwnik 1939 - wzãcé gardu przez Miemców (19391945 - Gotenhafen)
  • w nocë z 18 na 19 gòdnika 1944 rokù anielsczé bómbówce pòtłëkłë bómbama òkrãtowniã i pòrt w Gdinie
  • 28 strëmiannika 1945 r. - Wëzwòlenié gardu
  • 11 czerwińca 1987 - Papież Jan Paweł II tu rzekł: „Drodzy bracia i siostry Kaszubi! Strzeżcie tych wartości i tego dziedzictwa, które stanowią o waszej tożsamości” [1]. (csb:„Drodżi Bratowie i Sostrë Kaszëbi! Strzeżëta tëch wôrtnotów i ti spôdkòwiznë, chtërné znaczą ò Waji juwernoce”).

Słôwny lëdze sparłãczëne z gardã[edicëjô | editëjë zdrój]

Antón Ôbram, Kaszëbsczi Plac
Krziże pò gòdnikù 1970
Kaszëbskô pôra na łôwce w Gdinie
  • Antón Ôbram (1869-1923)
  • Baduszkowa Danuta
  • Borchardt Karol Olgierd
  • Brzeski Maciej
  • Cegielska Franciszka
  • Dąbek Stanisław
  • Demel Kazimierz
  • Gall Iwo
  • Jastak Hilary
  • Jurkiewicz Kazimierz
  • Krauze Augustyn
  • Kwiatkowski Eugeniusz
  • Maciejewicz Konstanty
  • Mężnicki Witold
  • Marión Mòkwa
  • Jan Mòrdawsczi
  • Orlicz-Dreszer Gustaw
  • Justyna Plutowska
  • Polkowski Bolesław
  • Prohaska Włodzimierz
  • Radtke Jan
  • Remiszewska Teresa
  • Romanowski Bolesław
  • Rummel Julian
  • Sieradzki Juliusz
  • Sokół Franciszek
  • Stankiewicz Mamert
  • Suchanek Antoni
  • Śmidowicz Jan
  • Teliga Leonid
  • Unrug Józef
  • Wenda Tadeusz
  • Zaruski Mariusz
  • Zegarski Teofil
  • Żeromski Stefan

Stôrodôwnotë[edicëjô | editëjë zdrój]

  • Westrzódgardzé
    • Parafialny kòscół p.w. NMP Królewi Pòlsczi w Gdini, dar. Świãtojańskô
    • Klôsztor Zgromadzeniegò SS. Miłoserdza św. Wincentegò a Paolo, dar. Stôrowiejskô 2
    • Bùdink Òbeńdowégò Sądu, pl. Kònstitucëji 5
    • Bùdink Pòlsczégò Bankù, dar. 3 Maja 25/10 Gromicznika 22-22
    • Ôbram'ów Chëcz, dar. Stôrowiejskô 30
    • Szredr'ów Chëcz, dar. Stôrowiejskô 10 a z kòl 1914 r.
    • Chëcz wójta Radtkegò, dar. 10 Gromicznika 2
    • Dworzec Morski, dar. Polska 1
  • Kamiannô Góra
    • Hotel "Polska Riwiera", dar. Zawiszy Czarnego 1
    • Willa "Szczęść Boże", dar. I Armii Wojska Polskiego 6
  • Chiloniô
    • Willa z 1931 r., dar. Chylońska 112 a
  • Òrłowò
    • Dôwny zajazd Adlerówka, dar. Orłowska 7
    • Dôwny Dom Kuracyjny, dar. Orłowska 2
    • Willa "Weneda", dar. Przebendowskich 1
    • Pensjonat "Gryf", dar. Przemysława 6
    • Zespół dworsko-parkowy Mały Kack
    • Ddôwnô osada rzemieślnicza Mały Kack
    • Zespół pałacowo-parkowy Kolibki
  • Òksëwié
    • Zespół dôwny wsë z kòscołã sw. Michała Archanioła
  • Grabówk
    • Zespół budynków dawnej Szkoły Morskiej, obecnie Akademii Morskiej
  • Wiżawa Sw. Maksymiliana
    • Willa, dar. Tetmajera 1
  • Wiôldżi Kack

Partnersczé gardë[edicëjô | editëjë zdrój]

Gdiniô je partnersczim gardã[2]

Gard Państwò Datum
Ôlbórg Dëńskô 4.8.1987 r.
Baranowicze Biôłorëskô 6.2.1993 r.
Brooklyn Zjednóné Kraje Americzi 14.2.1991 r.
Haikoù Chińskô Lëdowô Repùblika 24.4.2006 r.
Króléwc Ruskô 27.10.1994 r.
Karlskróna Szwedzkô 29.3.1990 r.
Kilóna Miemieckô 25.6.1985 r.
Kłajpéda Lëtewskô 12.1.1993 r.
Kòtka Fińskô 9.3.1988 r.
Kristiansand Norweskô 21.9.1991 r.
Kùnda Estóńskô 24.2.2001 r.
Lëpawô Łotewskô 12.10.1999 r.
Plymouth Wiôlgô Britanijô 11.9.1976 r.
Seattle Zjednóné Kraje Americzi 23.4.1994 r.

Bùtnowé lënczi[edicëjô | editëjë zdrój]

Òbaczë téż[edicëjô | editëjë zdrój]

Commons
Commons
Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Gdiniô


herb pòmòrsczégò wòjewództwa Pòmòrsczé wòjewództwò

Gardë na prawach krézu: Gduńsk | Gdiniô | Stôłpsk | Sopòt
Krézë: bëtowsczi | chònicczi | człuchòwsczi | dërszewsczi | gduńsczi | kartësczi | kòscérsczi | kwidzëńsczi | lãbòrsczi | malbòrsczi | nowòdwòrsczi | pùcczi | stôłpsczi | starogardzczi | sztumsczi | wejrowsczi


To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.