Przejdź do zawartości

Chińskô Lëdowô Repùblika

Z Wikipedia
中华人民共和国
Chińskô Lëdowô Repùblika
Fana Chin
Fana
Herb Chin
Herb
Mòtto: -
Chińskô Lëdowô Repùblika na karce
Òficjalny jãzëk chińsczi
Stolëca Pekin
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
9.596.960 km²
2,82%
Lëdztwò (2021) 1 411 778 724
Dëtk yuan (CNY, ¥)
Czasowô cona UTC +8
Nôrodné swiãto 1 pazdzérznika
Himn 义勇军进行曲

Marsz chãtnych

Kòd CN
Internet .cn
Telefón +86

Chińskô Lëdowô Repùblika, Chinë je państwã w Azëji. Stolecznym gardã je Pekin.

  • lëdztwò: 1.411.778.724[1] mieszkańców (2021)
  • wiéchrzëzna: 9.596.960 km²

Historiô

Chińskô Wiôlgô Scanã

Chinë to jedna z nôstarszich cywilizacëji na swiece. Zaczãło sã ok. III tësąclata p.n.e., jak tam bëło wiele państwów i dinastëjów. W III stalata przed Christusem czezer Qin Shi Huang stwòrzëł jedno państwò chińscze i zaczął bùdowac wiôlgô scanã[2]. Pòtemù Chinë przechôdzëłe różné dinastëje: Han, Tang, Song, Ming i Qing, w jich czasach bëł rozwòj, wynalazczi, np. drëk (VII-VIII stalat[3]), pich (IX stalat[4]) czy kòmpas (IV stalat p.n.e.[5]) a téż rozszérzenié greńc państwa.

W XIX wëkù Chinë bëłë osłabioné, stracëłë wiele teritoriów i mioły dôwac prawa cudzym państwom. W 1911 z przëczënë rewolucëji òstała òbalonô slédnô dinastëjô, dinastëjô Qing i powstałó Chińskô Repùblika[6]. Równak z przëczënë wòjnë domôcej naczãtô bez Mao Zedonga, jej rząd wiornął na òstrów Tajwan gdze do dzys ma swòje państwò[7], a 1 pazdzérznika 1949 pòwstałó Chińskô Lëdowô Repùblika[8].

Władza

Chińskô Lëdowô Repùblika je państwã monopartyjnym, jediną partią je Kòmùnistyczna Partia Chin[9]. Parlament, Nôrodny Lëdowy Kongres ma 2977 człónków[10]. Przednikiem kraju je prowôdnik, downi wëbiérany na 5 lat i mògł bëc wëbrany znowa le od 2018 mòże pełnic ùrząd dosmiertnie[9].

  • prowôdnik: Xi Jinping
  • Wiceprowôdnik: Wang Qishan
  • premiér: Li Keqiang
  • Wicepremiérzy: Han Zheng, Sun Chunlan, Hu Chunhua, Liu He

Przëpisë

  1. Main Data of the Seventh National Population Census
  2. Qin Shi Huang – kim był pierwszy cesarz Chin? National Geographic
  3. Chia L. Print Culture and the Circulation of Knowledge in Imperial China, 8th–17th Centuriesce. [2020-03-31] Oxford Research Encyclopedias - Asian History [2025-09-07]
  4. Paradowski R.J. Invention of Gunpowder and Guns EBSCO Knowledge Advantage [2025-09-07]
  5. Early Chinese Compass – 400 BC National Maglab
  6. Wood M. Chiny. Portret Cywilizacji. Wydawnictwo W.A.B. 2022, s. 560-562 ISBN 978-83-831-8197-4
  7. The Chinese Revolution of 1949 Office of the Historian
  8. Mao Zedong Proclaims a Communist People's Republic in China EBSCO
  9. 1 2 What type of government does China have? BBC [2025-09-06]
  10. Deputies to 14th NPC broadly representative [2023-02-25] The State Council of People's Republic of China [2025-09-06]
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.


Państwa w Azëji
Afganistón | Armenijô | Azerbejdżan | Bahrajn | Bangladesz | Bhutan | Myanmar (dôwni Birma) | Brunejô | Chinë | Cyper | Filipinë | Grëzóńskô | Indie | Iran | Irak | Izrael | Japòńskô | Jemen | Jindonezjô | Jordaniô | Kambòdżô | Katar | Kazachstan | Kirgistan | Półniowò Kòreja | Nordowô Kòreja | Kùwejt | Laòs | Liban | Malediwë | Malezjô | Mòngolskô | Nepal | Òman | Pakistan | Ruskô | Saudëjskô Arabijô | Singapùr | Sri Lanka | Syrëjô | Tadżikistan | Tajlandiô | Tajwan | Pòrënkòwi Timor | Tëreckô | Turkmenistan | Ùzbekistan | Wietnam | Zjednóné Arabsczie Emiratë
Zanôléżné teritoria: Palestinskô | Makaù | Tibet
Nëuznoné teritoria: Kurdistón | Nordowy Cyper
Teritoria państwów butén Azëji: Austr: Òstrów Gòdów ë Kòkòsowe Òstrowë | Egipt: Synaj | Greckô: òstrowë Sporadë, Chijos ë Lesbos