Rumùńsczi jãzëk

Z Wikipedia

limba română
Òbsëga Rumùńskô, Mòłdawskô, Madżarskô, Ùkrajina ë jinsze
Lëczba mówiącëch kòl 24 milionów
Môl -
Pòchodzeniowe régòwanié Jindoeùropejsczé jãzëczi
*romańsczé jãzëczi
**pòrénkòwòromańsczé jãzëczi
***Rumùńsczi jãzëk
Alfabét łacëzniany, (cërëlicô jakò mòłdawsczi)
Òficjalny sztatus
Ùrzãdny jãzëk Rumùńskô, Mòłdawskô, Pòdniéstrze (jakò mòłdawsczi), Wojwodina (Serbiô)
Regùlowany òb Academia Română
Kòdë jãzëka
ISO 639-1 ro
ISO 639-2 rum/ron
ISO 639-3 ron
SIL RUM

Rumùńsczi jãzëk (rum. limba română, ['limba ro’mɨnə]) - romańsczi jãzëk ùżiwôny przez 24 mln lëdzë 17,25 mln w Rumùńskô, kòl 2,7 mln w Mòłdawskô, Szpańskô (kòl 2 mln), Jitalskô (kòl 800 tys.), kòl 200 tës. w Izraelu, kòl 100 tës. w Serbjô ë kòl 400 tës. w Ùkrajinié.

Do zôpisu tégò jãzëka ùżiwôna bëła cërëlicô do 1860, a dzys je łacëzniany alfabét (w Mòłdawskô cërëlicô bëła do 1989, a w Pòdniéstrzu (de iure Mòłdawskô) do dzys.

W rumùńsczim je wiele słów słowiańsczich, np.: da (jo), ceas (gòdzina, òd słowa czas), război (wòjna, òd prasł. słowa *orzbojь), nevastă (białka, prasł. *nevěsta), duh (dëch, prasł. *duxъ). Dzys slawizmë to 14% słów rumùńsczégò, le w XIX w. bëło jich pònôd 50%.

Òd XIX w. rumùńsczi bëł reromanizowny, czëli rëmôjownié niromańsczich słów i zastãpòwanié jich romańsczimi słowami.

Bëtnota rumùńsczégò

W Kaszëbskô nie mòżnô studiowac rumùńsczéj filologji, le mòżnô w Pòlsce w Poznaniù i Krakòwié.

Geograficznô pòzycjonowanié[edicëjô | editëjë zdrój]

Znajemnota rumùńsczégò w , Mòłdawskô, Tërcjô ë Wojwodinié

Rumùńskô[edicëjô | editëjë zdrój]

Wedle konstytucji Rumùsczi z 1991, rumùńsczi je ùrzãdnym jãzëkã w krôju.

Mòłdawskô[edicëjô | editëjë zdrój]

Òd 2013 ùrzãdnym jãzëka je rumùńsczi w latach 1992-2013 bëł to rumùńsczi mionowany mòłdawsczi, a do 1989 mòłdawsczi bëł zôpisëwôny cërëlicą ë tak je do dzys w niéùznôwónym Pòdniéstrzu.

Wojwodina[edicëjô | editëjë zdrój]

Artikel 6 sztatutu Aùtonomicznégò Regionu Wojwodini mówi, że ùrzãdnymi jãzëkama regionu są serbsczi, madżarsczi, słowacczi, rumùńsczi ë rusynsczi.

W spisënku z 2002 1,5% lëdzë w Wojwodinié wëbralo rumùńsczi za rôdną mòwã.