Przejdź do zawartości

Rumùńsczi jãzëk

Z Wikipedia

limba română
Òbsëga Rumùńskô, Mòłdawskô, Madżarskô, Ùkrajina ë jinsze
Lëczba mówiącëch kòl 24 milionów
Pòchodzeniowe régòwanié Jindoeùropejsczé jãzëczi
Alfabét łacëzniany, (cërëlicô jakò mòłdawsczi)
Òficjalny sztatus
Ùrzãdny jãzëk Rumùńskô, Mòłdawskô, Pòdniéstrze (jakò mòłdawsczi), Wojwodina (Serbiô)
Regùlowany òb Academia Română
Kòdë jãzëka
ISO 639-1 ro
ISO 639-2 rum/ron
ISO 639-3 ron
SIL RUM

Rumùńsczi jãzëk (rum. limba română, ['limba ro’mɨnə]) - romańsczi jãzëk ùżiwôny przez 24 mln lëdzë 17,25 mln w Rumùńskô, kòl 2,7 mln w Mòłdawskô, Szpańskô (kòl 2 mln), Jitalskô (kòl 800 tys.), kòl 200 tës. w Izraelu, kòl 100 tës. w Serbjô ë kòl 400 tës. w Ùkrajinié.

Do zôpisu tégò jãzëka ùżiwôna bëła cërëlicô do 1860, a dzys je łacëzniany alfabét (w Mòłdawskô cërëlicô bëła do 1989, a w Pòdniéstrzu (de iure Mòłdawskô) do dzys.

W rumùńsczim je wiele słów słowiańsczich, np.: da (jo), ceas (gòdzina, òd słowa czas), război (wòjna, òd prasł. słowa *orzbojь), nevastă (białka, prasł. *nevěsta), duh (dëch, prasł. *duxъ). Dzys slawizmë to 14% słów rumùńsczégò, le w XIX w. bëło jich pònôd 50%.

Òd XIX w. rumùńsczi bëł reromanizowny, czëli rëmôjownié niromańsczich słów i zastãpòwanié jich romańsczimi słowami.

Bëtnota rumùńsczégò

W Kaszëbskô nie mòżnô studiowac rumùńsczéj filologji, le mòżnô w Pòlsce w Poznaniù i Krakòwié.

Geograficznô pòzycjonowanié

[edicëjô | editëjë zdrój]
Znajemnota rumùńsczégò w , Mòłdawskô, Tërcjô ë Wojwodinié

Wedle konstytucji Rumùsczi z 1991, rumùńsczi je ùrzãdnym jãzëkã w krôju.

Mòłdawskô

[edicëjô | editëjë zdrój]

Òd 2013 ùrzãdnym jãzëka je rumùńsczi w latach 1992-2013 bëł to rumùńsczi mionowany mòłdawsczi, a do 1989 mòłdawsczi bëł zôpisëwôny cërëlicą ë tak je do dzys w niéùznôwónym Pòdniéstrzu.

Artikel 6 sztatutu Aùtonomicznégò Regionu Wojwodini mówi, że ùrzãdnymi jãzëkama regionu są serbsczi, madżarsczi, słowacczi, rumùńsczi ë rusynsczi.

W spisënku z 2002 1,5% lëdzë w Wojwodinié wëbralo rumùńsczi za rôdną mòwã.