Eùropejskô Ùnijô
| |
| |
Eùropejskô Ùnijô je zrzeszą 27 eùropejsczich państwów. (skrodzena w pòlsczim jãzëkù: EÙ) - gòspòdarczo-pòliticzne sparłãczenié demokraticznéch państwów europejsczich pòwstałich 1 lëstopadnika 1993 rokù na mocë ugòdë z Maastricht. Òd 1 gromicznika 2020 rokù je to zrzëszenk 27 państwów. Jakno organizacëja midzënôrodnô funkcjonëje òd 1 gòdnika 2009 rokù.
Pòczątkã pòwòjnowi jintegracji europejsczi bëło pòwstanié Europejsczi Wspólnotë Wãgla i Stalë. W 1958 r. pòwstała Europejskô Wspólnota Gòspòdarczô i to ji bezpòstrzédną nôstãpczënią je Europejskô Ùniô. Òd czasu weńscô w żëcé Traktatu Lësbòsczégò, tj. 1 gòdnika 2009, pòdstawą prawną funksnérowaniô je: Traktat ò Europejsczi Ùnii, Traktat ò funksnérowanim Europejsczi Ùnii. Wiôldżé znaczenié dlô ùnijnégò pòrządkù prawnégò mô téż Kôrta Prôw Pòdstawòwich. Traktat z Lizbonë dôwô mòżlëwòta przëjãcô przez EÙ Europejsczi Kónwencji Prôw Człowieka. Samò przëstąpienié do Kónwencji nie òznôczô bëcô członkã Ùnii w Radzëznie Europë.
Pòdôwczi
[edicëjô | editëjë zdrój]- lëdztwò: 454.9 mln mieszkańców
- wiéchrzëzna: 3 976 952 km²
- Krajewô Wërobizna Brutto: 10 422 mld USD
- Krajewô Wërobizna Brutto na mieszkańca: 22 911 mld USD (PPP)
Himn Eùropejsczi Ùniji, Òda do redotë, na kaszëbsczi przedolmaczëł Zbigniéw Jankòwsczi.
Krôje Eùropejsczi Ùniji
[edicëjô | editëjë zdrój]
- Aùstrëjackô - (1995)
- Belgijskô - (1958)
- Bùlgarskô - (2007)
- Chòrwackô - (2013)
- Cyper - (2004)
- Czeskô - (2004)
- Dëńskô - (1973)
- Estóńskô - (2004)
- Fińskô - (1995)
- Frańcëskô - (1958)
- Greckô - (1981)
- Irlandëjô - (1973)
- Italskô - (1958)
- Lëtewskô - (2004)
- Luksembùrskô - (1958)
- Łotewskô - (2004)
- Madżarskô - (2004)
- Malta - (2004)
- Miemieckô - (1958)
- Néderlandzkô - (1958)
- Pòlskô - (2004)
- Pòrtugalskô - (1986)
- Rumùńskô - (2007)
- Słowackô - (2004)
- Sloweńskô - (2004)
- Szpańskô - (1986)
- Szwedzkô - (1995)
Eùropejsczé stolëce: Brusel, Sztrasbùrg.
Òd 1973 do 2020 rokù w Uniji bëła téż Wiôlgô Britanijô.
Państwa-kandidatë do Eùropejsczi Ùniji:
- Tëreckô - niżódné negocjacëjé
Òbaczë téż
[edicëjô | editëjë zdrój]Bùtnowé lënczi
[edicëjô | editëjë zdrój]-
-
Eùropejsczi Centralny Bank -
Òbkłôdka pasu -
European Commission
