Repùblika Kòreji

Z Wikipedia
대한민국
大韓民國
Daehan Minguk

Repùblika Kòreji
Fana Pôłniowi Kòreji Céch Pôłniowi Kòreji
ò fanie ò céchù
Mòtto: 널리 인간세상을 이롭게 하라 (홍익인간)
(Przëniesc zwësk wszëtczim lëdzom)
Pòłożenié Pôłniowi Kòreji
Òficjalny jãzëk kòrejańsczi
Stolëca Seul
Fòrma państwa demokracëjô
Przédnik kraju Prezident Moon Jae-in
Szef kraju Premiéra Hwang Kyo-ahn
Wiéchrzëzna
 - całownô
 - westrzódlądowe wòdë
107. na swiece
99 274 km²
0,3%
Lëdztwò
 - całkowita (2006)
 - gãscëzna lëdzy
24. na swiece
48 920 00
492,8 sztatur/km²
Dëtkòwô jednota pôłniowòkòrejańsczi won (KRW)
Czasowô cona UTC +9
Himn Aegukka (Piésniô miłotë do tatczëznë)
Kòd ISO 3166 KR
Jinternet .kr
Aùtowi kòd ROK
Telefónowi kòd +82

Repùblika Kòreji (kòr. 대한민국, hanja 大韓民國, MCR. Taehan Min'guk, skr. 한국; 韓國; Han'guk, Pôłniowô Kòreja, ùczëjë apartną wëmòwã) – państwò w Azëji, pôłniowim dzélu Kòrejańsczégò Półòstrowa, jaczé pòwsta pò II swiatowi wòjnie na òbéńdze zajëmniãti przez wòjska USA. Pôłniowô Kòreja òficjalnie mô pretensëje do całowny òbéńdë Kòreji.

Historëjô[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòd kùńc II swiatowi wòjnë, amerikańsczé ë sowiecczé wòjska òkùpòwôłe pôłniowi ë nordowi partë Kòreji, dzéląc midze sebie półòstrów zdłużą 38 równoleżnika. Nimò òbiecënkù jednegò ë zrzeszonégò kòrejańsczégò państwa, doprowadzële do pòwstania dwóch apartnëch rządów: kòmùnistny nordë ë demòkratnegò pôłnia. Rusczé zarôzkù ùsôdzelë Kim Il-Sunga jakno prémierã Nordowi Kòreji. Wiele Kòrejanów chcało nôrodnegò wëlowaniô przédnika całownégò państwa, kòmùnistë òdcësnële to rzãdanié ë nie ùmòżebile to blokùjąc greńce Nordowi Kòreji. W demòkratny wëbiérkù przédnikã w Pôłniowi Kòreji òstôł Syngman Rhee. Repùblika Kòreji òsta jedinym rządã Kòreji, jaczé zaaprobòwôła w tim czase Òrganizacëjô Zrzëszonëch Nôrodów.

Pòlitika[edicëjô | editëjë zdrój]

Pôłniowô Kòreja je repùbliką. Kònstitucëjô państwa òsta ùchwalonô w rokù 1988. Ùstawodôwcza wëszëzna przënôlégô do Nôrodnégò Zgromadzeniô. Głową państwa je prezydenta, welowóny w wòlnych wëbòrach. Wëkònawczą wëszëznã mô rząd z premiérã, chtëren je pòwòłiwóny bez prezydenta.

Partijnô systema[edicëjô | editëjë zdrój]

Wielopartijnô systema, nôwikszi cësk mają: Nôrodny Kòngres na rzecz Nowi Pòliticzi (zał. 1995), Wielgô Nôrodnô Partëjô (zał 1990, terné miono òd 1997) a téż Zrzeszenii Liberalni Demòkratowie (zał. 1995).

Ùrzãdny pòdzélk[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòdzélk Pôłniowi Kòreji

Pôłniowô Kòreja pòdzélonô je na òsmë prowincëjów, jedną specjalną aùtonomiową prowincëjã, szesc metropòlijów ë jeden gard na specjalnëch prawach.

Miono Hangeul Hanja
Gard na specjalnëch prawach (Teukbyeolsi)
1 Seul 서울특별시 서울特別市
Metropòlijowi gardë (Gwangyeoksi)
2 Busan 부산광역시 釜山廣域市
3 Daegu 대구광역시 大邱廣域市
4 Incheon 인천광역시 仁川廣域市
5 Gwangju 광주광역시 光州廣域市
6 Daejeon 대전광역시 大田廣域市
7 Ulsan 울산광역시 蔚山廣域市
Prowincëje
8 Gyeonggi-do 경기도 京畿道
9 Gangwon-do 강원도 江原道
10 Chungcheongbuk-do 충청북도 忠淸北道
11 Chungcheongnam-do 충청남도 忠淸南道
12 Jeollabuk-do 전라북도 全羅北道
13 Jeollanam-do 전라남도 全羅南道
14 Gyeongsangbuk-do 경상북도 慶尙北道
15 Gyeongsangnam-do 경상남도 慶尙南道
Specjalnô aùtonomiowô prowincëjô (Teukbyeoljachi-do)
16 Jeju 제주특별자치도 濟州特別自治道


To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.


Państwa w Azëji
Afganistón | Armenijô | Azerbejdżan | Bahrajn | Bangladesz | Bhutan | Myanmar (dôwni Birma) | Brunejô | Chinë | Cyper | Filipinë | Grëzóńskô | Indie | Iran | Irak | Japòńskô | Jemen | Jindonezjô | Jordaniô | Kambòdżô | Katar | Kazachstan | Kirgistan | Półniowò Kòreja | Nordowô Kòreja | Kùwejt | Laòs | Liban | Malediwë | Malezjô | Mòngolskô | Nepal | Òman | Pakistan | Ruskô | Saudëjskô Arabijô | Singapùr | Sri Lanka | Syrëjô | Tadżikistan | Tajlandiô | Tajwan | Pòrënkòwi Timor | Tëreckô | Turkmenistan | Ùzbekistan | Wietnam | Zjednóné Arabsczie Emiratë
Zanôléżné teritoria: Palestinskô | Makaù | Tibet
Nëuznoné teritoria: Kurdistón | Nordowy Cyper
Teritoria państwów butén Azëji: Austr: Òstrów Gòdów ë Kòkòsowe Òstrowë | Egipt: Synaj | Greckô: òstrowë Sporadë, Chijos ë Lesbos