Przejdź do zawartości

Syrëjô

Z Wikipedia
الجمهورية العربية السورية
al-Jumhūrīyah al-ʻArabīyah as-Sūrīyah

Arabskô Repùblika Syrëji (Syrëjô)
Fana Syrëji Céch Syrëji
ò fanie ò céchù
Mòtto: fëlëje òficjalné rzëczenié
Pòłożenié Syrëji
Òficjalny jãzëk arabsczi dial. syr.
Stolëca Damaszk
Fòrma państwa diktaturo
Przédnik kraju prezident Bashar al-Assad
Szef kraju premiéra Imad Kamis
Wiéchrzëzna
 - całownô
 - westrzódlądowe wòdë
87. na swiece
185.180 km²
1,1
Lëdztwò
 - całkowita (2011)
 - gãscëzna lëdzy
. na swiece
20.401.892
sztatur/km²
Dëtkòwô jednota syrëjsczi funt (SYP)
Czasowô cona UTC +2 do +3
Himn Humat ad-dijar (Strażnicy Tatczëzny)
Kòd ISO 3166 SY
Jinternet .sy
Telefónowi kòd +963

Syrëjô je państwã w zôpadnej Azëji nad pòrenkowim Strzódzemném Mòrzem, czej je tu tragedia: od 2011 wojna domoca diktatora Assada i midzënarodno wojna od 2014 przecem ISIS, Tëreckô i jin. Syrëjô greńczë z państwama: Irak od pòrenku, Tëreckô od nordu, Jordan i Jizrael od półnio, Liban i Strzódzemné Mòrze od zopadu i tez w bleze Cyper na mòrzu. Stolecznym gardã je Damaszk. Nôwikszim gardã beło Aleppo, le pre wojną od 2011 rokù. Jine wiksze gardë Syrëji to Latakia, Homs i Hama.

Nôstarsze gardë Syrëji to m.jin. bełë Aleppo (od 7000 lat p.n.e), Damaszk (od 1700 lat p.n.e.) i Palmira (od 2000 lat p.n.e), bela tu tez Elamsko cywilizacejo 2500 lat p.n.e. i jin. od czadu neolitu.[1] Od 36 r. p.n.e. Syrëjô beła rzimsczą prowinceją do 8. wieku noszi ery, czej tu islamscza dynasteja Ummayadów brekowala Damaszk jako stolecę. Le dzys ne garde baro zniczone przez wojnę i karno terroristiczne ISIS.

Lëdzë w Syrëjo to je baro wiela narodów i mieszizne od wiela tesąców lat: syrëjsczi Arabowie, Aramejczice, Kurdôwie, Tërkomanë, Assyrëjônie, Czerkasejônie, Palestinczice, Ormijônie, Grece, Żëdzë, Tërcë i jin. Lëdzë w Syreji beło 20.900.000 le pre wojną w 2011 rokù. Od 2011 diktator Assad zamordował baro wela lëdzë (ponad 2 miliony ledze zdżinęło lub ranione)[2]), 5 milionów lëdzë ucékło z kraju żebë retac żëcé, 7,5 milionów ledze jest bezdodoma bënë kraju.[3] Krom wojni domocej, jinne kraje tez atakuja Syreje, jako Terecko atakuje syrejczi Kurdistón na nordze Syreji w Kobane i Afrin; a Rusko, USA, Wiolgo Britanijo i jin atakuja ISIS i al Nusra w Syreji, Izrael atakuje Iran i Hizbollah w Syreji etd. Je to wiolgo humanitarno tragedia dla ledze syrejsczich od 2011.

W Syrëjo też je baro wiala dawni religijnech karnów od ponad tesąca lat: mùzelmanie (sunnice, szijice, Druze, alawice, salafice, i jin.), chrzescejanie (syrejsko-ortodoksejny kosceł, syrejcze-katoleccze kosceł, grecko-melchiccze mariawice, prezbeterianie i jin.), Mandejczice-gnosticë, Jazidice, żedze, agnosticë ë atejiscë.[4] Swiãti Paweł beł w Syreji, rezował w Damaszku i Antiocheji z głoszeniém Ewanielëję, czej kole Damaszku ukozoł mu są Jezus. Nowiksze karno religijne to mùzelmanie sunnice. Od 2014 r. do Syrejo wmaszérowała z Iraku armia terroristicznego karna islamsczego ISIS i morduje, gwałce i torturuje ledze z jinnech religiji jako syrejczich Jazidiców, nicząc kulturę i wolnote w Iraku i Syreji.

Galerejo

Bùtnowé lënczi

[edicëjô | editëjë zdrój]
Commons
Commons
Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Syrëjô
Państwa w Azëji
Afganistón | Armenijô | Azerbejdżan | Bahrajn | Bangladesz | Bhutan | Myanmar (dôwni Birma) | Brunejô | Chinë | Cyper | Filipinë | Grëzóńskô | Indie | Iran | Irak | Japòńskô | Jemen | Jindonezjô | Jordaniô | Kambòdżô | Katar | Kazachstan | Kirgistan | Półniowò Kòreja | Nordowô Kòreja | Kùwejt | Laòs | Liban | Malediwë | Malezjô | Mòngolskô | Nepal | Òman | Pakistan | Ruskô | Saudëjskô Arabijô | Singapùr | Sri Lanka | Syrëjô | Tadżikistan | Tajlandiô | Tajwan | Pòrënkòwi Timor | Tëreckô | Turkmenistan | Ùzbekistan | Wietnam | Zjednóné Arabsczie Emiratë
Zanôléżné teritoria: Palestinskô | Makaù | Tibet
Nëuznoné teritoria: Kurdistón | Nordowy Cyper
Teritoria państwów butén Azëji: Austr: Òstrów Gòdów ë Kòkòsowe Òstrowë | Egipt: Synaj | Greckô: òstrowë Sporadë, Chijos ë Lesbos