Schnitzelbank
Schnitzelbank (znónô czãsto pòd pòzwą Hobelbank) – je to niemieckô spiéwnô wëliczónka (jigra), czãsto jimprowizowónô, jaką spiéwô sã wskazëjącë na planszë (téż tôflë, kòle, szorëmie) rozmajité òbrôzczi.
Znónëch je wiele wersjów ny jigrë, jakô rozkòscérzëła sã òd zôczątkù XIX sta. w wiela eùropejsczich krajach. Schnitzelbank spiéwóny béł pò jarmôrkach, gòspòdach, wieselach, òbczas pòlterabentów czë roczëznów. Są wersje dlô starszich (z eroticznym pòdtekstã) jak i dlô dzecy (na sztôłt rebùsów). Nie je brëk téż satiricznëch wersjów, jaczé tikają sã spòlëznowëch a pòliticznëch sprawów.
Wëliczónka Schnitzelbank czãsto zaczinô sã òd słowów Das ist kurz und das ist lang (To je krótczé, to je dłudżé). W wiela wersjach kòżdô sztrofka przeriwónô je refrenã: O, du schöne, o, du schöne, O, du schöne Schnitzelbank (Jakô pësznô, jakô pësznô, jakô pësznô szlizbanka).
.jpg)
Słowò Schnitzelbank mòże bëc dowòlno zmieniwóné, np.: Hobelbank (stolarczi stół), Knoblauchwurst (czosnikòwô wòrzta), Paraplü (szorëm), Wagenrad (kòło), Gartenhaus (ògardnica).
W Belgie i Hòlandie na piesniô znónô je nôczãsczi pòd pòd pòzwą Snijdersbank, we Frizje jakno Sniselbank, a w skandinawsczich krajach En kort en lang.
W pòł. XIX sta. emigrańce z Niemców rozkòscérzëlë piesniã Schnitzelbak w Zjednónëch Stanach Americzi. Pòwstało tã wiele rozmajitëch wersjów, chãtno wëzwëskiwónëch w reklamie piwa, a téż wariacjów – jedną z nich pt. Must Be Santa spiéwô Bòb Dilan.
Schnitzelbank dôł téż zôczątk szlachòwnym spiéwónkòm w jinszich jãzëkach, np. pò czeskù (To je krátký, to je dlouhý), słowackù (To je krátke, to je dlhé), w serbòłużicczim (Ow, ta dołha kołbasa), pò wãdżerskù (A faragószék nótája), kaszëbskù (Kaszëbsczé nótë), a w pòlsczich gwarach (z Warmie: To jest krótkie, to jest długie).
Niegermańsczé wersje i wariantë apartnią sã nié le słowama ale téż melodią.
Przikłôd niemiecczégò tekstu:
[edicëjô | editëjë zdrój]Das ist kurz und das ist lang,
Und das ist ne Hobelbank.
Kurz und lang, Hobelbank.
O, du schöne, o, du schöne,
O, du schöne Hobelbank.
Das ist hin, und das ist her,
Und das ist ne Schneiderscher.
Hin und her, Schneiderscher,
Kurz und lang, Hobelbank.
O, du schöne…
Das ist krumm, und das ist grad,
Und das ist ein Wagenrad.
Krumm und grad, Wagenrad,
Hin und her, Schneiderscher,
Kurz und lang, Hobelbank.
O, du schöne …
Das ist eine Ofengabel,
Und das ist ein Storchenschnabel.
Ofengabel, Storchenschnabel,
Krumm und grad, Wagenrad,
Hin und her, Schneiderscher,
Kurz und lang, Hobelbank.
O, du schöne…