Alojzy Nôgel

Alojzy Nôgel (ùr. 1930 w Czelnie - ùm. 1998 w Gdini) - je wôżnym kaszëbsczim pòetą i prozajikiem, chtëren debiutowôł w 1953. Òn béł sënã krôwca i w latach 1937-1939 chòdzył do pòlsczi szkòłë, a w latach 1940-1944 do miemiecczi. W 1943 ùmarła mù matka, a w 1945 òjc. Òn ùsadzył wiele wiérzt w zbiérkach: "Procem nocë" (1970), "Cassubia fidelis" (1971), "Astrë" (1975), "Otemknij dwiérze" (1992) i jin. Jegò wiérzta "Biskup Domienik" (1992) je ò biskùpie Kònstantinie Dominik‎ù. Ùrobiôł téż prozã dlô dzôtk: "Nënka Roda ë ji dzôtczi" (1977); "Cëdowny wzérnik" (1979); "Szadi Władi" (1983); "Dzéwczę i krôsnięta" (1988); "Bajki i bajeczki = Bôjczi i bôjeczczi" (2011). Ùznôwôł cësk Zëchtë, prozë Majkòwsczégò i felietónów Labùdë. Tołmacził z: biôłorësczégò, miemiecczégò i łotewsczégò. Czãsto dolmaczony na: biôłorusczi, bretońsczi, łotewsczi, miemiecczi, czesczi i sloweńsczi. Jegò "Zarzekłé kamë" ze zbiérkù "Cëdowny wzérnik" (1979) są kaszëbsczim tekstã w ksążce A. F. Majewicza Języki świata i ich klasyfikowanie, PWN Warszawa, 1989. W tim zbiérkù òn zwie dwanôsce miesąców tak: stëcznik,gromicznik,strumiannik,łżëkwiôt,môj, czerwińc,lëpinc,zélnik,séwnik, rujan,lëstopadnik i godnik. Do niegò pisôł profesor Aleksãnder Duliczenkò. Òn pò latach ùznôwôł kaszëbiznã za jeden ze słowiańsczich jãzëków, a ùtwórców dzelił na kaszëbsczich (np. Jan Trepczik) i niekaszëbsczich (np. Lech Bądkòwsczi). Czile jegò wiérztów muzyczno òbrobilë H. Jabłońsczi i Juliusz Łuciuk ("Kaszëbë"). Òn przetołmacził na kaszëbsczi kòlãdã "Cëchô noc", a też krótczi fragment Nowégò Testamentu (wédóny w 1973 rokù).

Lëteratura

• J. Borzyszkowski, J. Mordawski, J. Treder: Historia, geografia, język i piśmiennictwo Kaszubów; J. Bòrzëszkòwsczi, J. Mòrdawsczi, J. Tréder: Historia, geògrafia, jãzëk i pismienizna Kaszëbów, Wëdowizna M. Rôżok przë wespółrobòce z Institutã Kaszëbsczim, Gduńsk 1999.
• Kaszëbskô lëteratura : wëzdrzënë / Daniél Kalinowsczi, Adela Kùik-Kalinowskô ; tłómaczenié na kaszëbsczi jãzëk Dariusz Majkòwsczi, Gduńsk : Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié : Instytut Kaszubski w Gdańsku, 2017, s. 231 - 235.
• F. Neureiter: Historia literatury kaszubskiej : próba zarysu, przełożyła Maria Boduszyńska-Borowikowa ; wstępem opatrzył Tadeusz Bolduan, Gdańsk : Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Miejski, 1982 [2]
• F. Neureiter: Kaschubische Anthologie, Mnichòwò 1973 [3]

Bùtnowé lënczi

• Pùblikacje Alojzégò Nôgla w katalogù WorldCat
• VIAF