Mòłdawiô

Z Wikipedia
(Przeczerowóné z Mòłdawskô)
Republica Moldova
Mòłdawiô
Fana Mòłdawie
Fana
Herb Mòłdawie
Herb
Mòtto: –
Mòłdawiô na karce
Òficjalny jãzëk mòłdawsczi
Stolëca Kiszëniów
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
33 851 km²
1,4%
Lëdztwò (2017) 3 474 121
Dëtk mòłdawsczi lej (MDL)
Czasowô cona UTC +2
Nôrodné swiãto 27 zélnika
Himn Limba noastră
Kòd MD
Internet .md
Telefón +373

Mòłdawiô (téż: Mòłdawskô) – strzódlądowé państwò w pòrénkòwi Eùropie, jaczé na zôpadze grańczi z Rumùńską, a òd pôłniégò, nordë i pòrénkù z Ùkrajiną. Stolëcą Mòłdawsczi je gard Kiszëniów.

Geògrafiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòłożenié[edicëjô | editëjë zdrój]

Kôrta Mòłdawie

Leżi w pòrénkòwi Eùropie, na nordowi pòrénk òd Rumùnie.

Wiéchrzëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

  • całownô: 33,851 km²
  • wiéchrzëzna lądu: 32,891 km²
  • wiéchrzëzna wòdów: 960 km²
  • môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 140.

Lądowé grańce[edicëjô | editëjë zdrój]

  • òglowô długòsc wszëtczich grańców: 1,885 km
  • państwa, z jaczima mô grańce: Rumùniô 683 km, Ùkrajina 1,202 km

Brzegòwô liniô[edicëjô | editëjë zdrój]

0 km (państwò strzódlądowé)

Klimat[edicëjô | editëjë zdrój]

miérny òb zëmã, cepło òb lato

Ùsztôłcenié terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Fizycznô kôrta Mòłdawie

pòfałdowóny step, nachilony w pôłniowim czerënkù (w stronã Czôrnégò Mòrza)

Wësokòsc terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Krôjòbrôz Mòłdawie – rzéka Dniestr
  • strzédnô wësokòsc: 139 m. n.r.m.
  • nôniższô wësokòsc: 2 m. n.r.m. (rzéka Dniestr)
  • nôwëższi czëp: 430 m. n.r.m. (Dealul Bălănești)

Gruńtë wedle ùżiwaniô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • rolné gruńtë 74,9% (w tim 55,1% òrnëch gruńtów)
  • lasë 11,9%

Lëdze i spòlëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòpùlacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • wielëna lëdztwa: 3,474,121 (wôrtosc szacowónô na lëpińc 2017)
  • môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 131.

Etniczné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

Mòłdawióni 75.1%, Rumùni 7%, Ùkrajincë 6.6%, Gagaùzowie 4.6%, Rëskòwie 4.1%, Bùłgarzë 1.9%, jinszi 0.8% (wôrtoscë szacowóné na 2014)

Jãzëczi[edicëjô | editëjë zdrój]

Mòłdawsczi/rumùńsczi 80.2% (òficjalny) (56.7% ùwôżô swój rodny jãzëk za „mòłdawsczi”, chtëren z pòzdrzatkù lingwisticzi je tim samim jãzëkã, co rumùńsczi; 23.5% ùwôżô swój rodny jãzëk za „rumùnsczi”), rusczi 9.7%, gagaùzczi 4.2%, ùkrajińsczi 3.9%, bùłgarsczi 1.5%, romani 0.3% (wôrtoscë szacowóné na 2014).

Religijné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

90,1% prawòsławié (wôrtoscë szacowóné na 2014)

Ùrbanizacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • mieskô pòpùlacjô: 45,2% (w 2017)
  • wikszé miesczé westrzódczi: Kiszëniów (stolëca) – 725,000 mieszkańców (2015)

Pòliticzny system[edicëjô | editëjë zdrój]

  • òficjalnô pòzwa: Repùblika Mòłdawiô (mòłd. i rum. Republica Moldova)
  • pòliticzny ùstôw: parlamentarnô repùblika
  • stolëca: Kiszëniów
  • czasowô cona: UTC+2
  • państwowé swiãto: 27 zélnika – Dzéń Samòstójnotë
  • nôrodny himn: „Limba noastră” (Nasza mòwa)

Wëkònôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

  • pezydent Maia Sandu (òd 24 gòdnika 2020)
  • premier Natalia Gavrilița (òd 6 zélnika 2021)

Ùstawòdôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

jednojizbòwi parlament (101 nôleżników na sztërëlatną kadencjã)

Bibliografiô[edicëjô | editëjë zdrój]


Zrzesznica Samòstójnëch Państw Fana ZSP
Armenijô | Azerbejdżan | Biôłorëskô | Kazachstan | Kirgistan | Ruskô | Mòłdawskô | Tadżikistan | Turkmenistan | Ùzbekistan
Państwa w Eùropie
Albańskô | Andorra | Aùstriô | Belgijskô | Biôłorus | Bòsnijô ë Hercegòwina | Bùlgarskô | Chòrwackô | Cyper | Czeskô Repùblika | Czôrnogóra | Dëńskô | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Islandëjô | Italskô | Lëtewskô | Liechtenstein | Luksembùrskô | Łotewskô | Madżarskô | Malta | Miemieckô | Mòłdawskô | Mònakò | Néderlandzkô | Nordowô Macedoniô | Norweskô | Pòlskô | Pòrtugalskô | Rumùńskô | Ruskô | San Marino | Serbskô | Sloweńskô | Słowackô | Szpańskô | Szwajcarskô | Szwedzkô | Tëreckô | Ùkrajina | Watikan | Wiôlgô Britanijô
Zanôléżné teritoria: Alandsczé òstrowë | Farersczé òstrowë | Gibraltar | Grenlandzkô | Guernsey | Jersey | Man | Svalbard
Ògrańczoné ùznanié: Kòsowò | Pòdniéstrze