Swiãti Mikòłôj
_-_Nikolauslegende.jpg)
Swiãti Mikòłôj (téż Miklosz)[1]- przezeblokłi je w grëbi, czerwiony kòżëch, cepłi bùksë. Na głowie mô czerwioną mùcã, na nogach czorny skòrznie, na gãbã zakłôdô larwã z brodą. Jegò atribùtama są:zwónk ë rózgã. Mikòłôj mô na plecach miech, a w rãce trzimô kòrbacz. Na plecach dwigô cãżczi miech z darënkama. We wiôldżim miechù trzimie pëszny darënczi dlô kòżdégò dzecka. Terôczas Swiãti Mikòłôj milony je ze Gwiôzdorã. Nót wiedzec, że są to dwie apartné pòstacëje. Mikòłôj przëchôdô 6 gòdnika. Gwiôzdor pòjôwiô sã na Wilëjã Gòdów, przëchôdô do môłëch dzecy, pitô z pôcérza, grzécznym dôwô darënczi a nielósym rózgã.
Mikòłôjã straszoné są dzecë: Bądzta grzéczny, bò Mikòłôj wszëtkò widzy, a wama nick nie przëniese. Tak tej Mikòłôj je brëkòwny w dëscyplinowanim dzecy.
Na Kaszëbach w wieczór przed swiãtim Mikòłaja (6 gòdnika) dzecë pùcowałë bótë, bë wëstawic je przed dwiérzë z nôdzeją, że swiãti Mikòłôj wsadzy tam përznã bómków abò kùszków. Niebëlné dzecë mògłë spòdzewac sã zamiast tegò sztëk wrëka, torfù abò bùlwë. Jednak te nôlepszé dôrënczi, a przede wszëtczim zôbôwczi, przënôszôł gwiôzdór w Wilejã przed Bòżim Narodzenim.[2]
Mikòłôjczi
[edicëjô | editëjë zdrój]Dzysô jeden z dniów, jaczi dzecë lubią nôbarżi. Mikòłôj przëchôdô 6 gòdnika, wkłôdô miodnioscë do bótów, a nicht gò kòl tegò nie widzy. W dodomach – nôczãszczi w bótach na òknach – òstawiô darënczi. Nôbarżi z wizytë sw. Mikòłaja ceszëlë sã môłi dzecë. Redota dzecy je wiôlgô.[3]
Historëjô
[edicëjô | editëjë zdrój]Pierwòwzorã pòstacje rozdawający darënczi 6 gòdnika béł żëjący midzë III a IV wiekã w Turcje biskùp Mikòłôj z Mirrë. Zasłynął jakò cudodzejôrz, ratëjące żeglarzów ë miasto òd głodu. Miôł rozdac całi swój majątk biédnym. Przedstôwióny je jakò stôri człowiék z brodą, czãsto z pastorałã, z miechã darënków ë grëpą wietewków w rãce. 6 gòdnika – w roczëznã smiercë swiãtégò, grzécznym dzecóm dôwô darënczi, a niegrzécznym – na òstrzégã- wietewkã.[4]
Adresa Swiãtégò Mikòłôja
[edicëjô | editëjë zdrój]Listë z żëczbami do Swiãtégò Mikòłôja dzecë mògą wësłac na adresë trzech pòcztowëch ùrzãdów:[5]
- do Drøbak w pôłniowi Norwegii:
- : Julenissen’s Postkontor, Torget 4,
- : 1440 Drøbak, Norwegia
- do Rovaniemi w Finlandii:
- : Santa Claus, Arctic Circle,
- : 96930 Rovaniemi, Finlandia
- do Kanadë:
- : Santa Claus, North Pole,
- : Canada, H0H 0H0[6]
Mikòłôj jimieninë fejrëje
[edicëjô | editëjë zdrój]- 2 gromicznika;
- 14 gromicznika;
- 21 strëmiannika;
- 9 maja;
- 19 maja;
- 2 czerwińca;
- 9 lëpińca;
- 10 séwnika;
- 29 séwnika;
- 13 rujana;
- 13 smùtana;
- 6 gòdnika.
Słôwny lëdze
[edicëjô | editëjë zdrój]- Mikòłôj Rey (1505-1569) – pòéta
- sw.Mikòłôj z Mirrë (ok. 270–ok. 345 lub 352) – biskùp z Mirrë
- sw.Mikòłôj z Tolentino (1245–1305) – włosczi aùgùstianin
- sw.Mikòłôj Tavelić (ok. 1340–1391) – chòrwacczi francëszkanin, misjónôrz,
- sw.Mikòłôj z Flüé (1417–1487) – szwajcarsczi mistik, patrón Swajcarii
- sw.Mikòłôj Pick (1543–1572) – néderlandzczi francëszkanin, mãczelnik
- sw.Mikòłôj Òwen (ok. 1550–1606) – anielsczi jezuita, mãczelnik
- sw.Mikòłôj Bùi Đức Thể (ok. 1792–1839) – wietnamsczi mãczelnik[7]
Przëpisë
[edicëjô | editëjë zdrój]- ↑ Pioch Danuta, Kaszëbë, Zemia i lëdze, Gdańsk 2011
- ↑ Borzyszkowska - Baska Felicja, Myszk Wojciech, Jô w kaszëbsczi. Kaszëbskô w swiece. Ùczbownik do kaszëbsczégò jãzëka dlô IV etapù sztôłceniô, Gdańsk 2012
- ↑ Lulińska Barbara, „Wigilie świata”, Warszawa 2003
- ↑ Encyklopedia Popularna, Collins, Ożarów Mazowiecki 2007
- ↑ Gołąbek Eugeniusz, Wielki słownik polsko - kaszubski, Gdańsk 2012
- ↑ Kanada - encyklopedia PWN https://web.archive.org/web/20121120220135/http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=4169066 [dostęp 2014-11-20]
- ↑ Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008
W jińszëch mòwach
[edicëjô | editëjë zdrój]- anielsczi- Santa Claus
- frańcësczi- le père Noël
- niemiecczi- Weihnachtsmann
- włosczi- Baboo Natale
- norwesczi- Julenissen
- rusczi- Санта-Клаус
- persczi- بابا نوئل
- turecczi- Noel Baba