Ùplotë

Ùplotë - fach, znôny òd czasów prehistoricznych,chtërny pòligù na wërabianiu wszëlczigò dzylù prziborów ze słomë, wiklinë i rafii itp.Pòzwa ta òdnôszô sãdo zachów domòwich i ùrzitkòwich, na przëmiór kòsze.

Lëdze na Kaszëbach czëdes bële biédné. Nié wszëtczé zachë dało do kùpieniô abò nie bëło na nie dëtków. Temù dzél przibòrów robilë sami. Jednym ze spòsobów na wëpòsażenié chęczë w pòtrzébné nôrzãdza bęłę ùplotë. Kaszëbi wëplôtatają je ju òd XI wiekù.

Do ùplotów nôbarżi nadôwô sã kòrzéń chójczi, danë abò jałówca, chtëren nôleżi wërwac i zarô sczechlac kórã, a tej przecąc na pół.Czejbë kòrzéń wëschł, nick nie dôbsã ju z niegò zrobic, bò bãdze pãkôł.

Dôwni czãsto plotło sã krãżną techniką, co òznôczô, że zwiniãti w spiralã nieszczépióny kòrzéń przeplôtało sã szczépiónym kòrzeniã. Dzysô taczich ùplotów je ju baro mało. Dzysô ùplotë zrobioné sã techniką żeberkòwò-krziżewą.

Przibòrë z plecónczi:

kòsze i kòsziczi do bùlew
wiértle i kòrce do zbòżégò
mace do grzëbów, bùlew i mączi
czipczi do skrobaniô bùlew
czipë do seczczi
karinë i leszczi do wòżeniô rib
wãbórczi do wòdë.

Lëteratura

Zbigniew Skuza, Ginące zawody w Polsce, Muza, 2006
Izabella Trojanowska, Twórcy ludowi Kaszub, Krajowa Agencja Wydawnicza, Gdańsk, 1982