Skansen
Skansen - pòtocznie pòzwa mùzeum na wòlnym lëfcë, chtërnégò célem je zaprezentowanié kùlturë ludowô dóné òkòlë abò téż ekspozycëjô òbiektów stôrodôwnych (archeologowich, bùdownych, etnografnych). Pòlsczi mùzea skansenowsczi zrzeszają sã w Zrzeszeniu Mùzeów na Wòlnym Lëfcë.
Nôstarszim skansenem w Pòlsce je Kaszëbsczi Park Etnografny we Wdzydzach Kiszewsczich. http://www.muzeum-wdzydze.gda.pl/ Pòzwa tego tipù mùzeów pòchòdzy òd szwedzczi pòzwë własnô, parkù Skansen, ùżëtô dlô òdemkłi w 1891 przez Artura Hazeliusa ekspozycëji 150 przëkłôdów architekturë drewnionô z môlu całégò kraju, na wyspie Djurgården na terenie Sztokhòlmù, gdze pò rôz pierwszi przëgòtowano tego tipù zbiér stôrodôwnotów. Przeniesono tam z rozmajitich môlów kraju apartny dlô nich bùdynczi wiejsczi.
Ôrte skansenów :
[edicëjô | editëjë zdrój]- Skansenë etnografny : Przenôszi sã do nich tipòwé abò nadzwëkòwé przëkłôdë nôczãscô architekturë ludowô z dóné òkòlë, a wraz z bùdinkama jich wëpòsażenié, statczi, nôrzãdza, wëstrojenié, òbleczënk ludowé i jinszi elementë fòlkloru.
- Skansenë techniczi : pòzwë ti terô ùżiwô sã téż dlô zebrónych pòd gòłim niebem stôrodôwnych òbiektów technicznych.
- Skansen przerobinë: stôré czerpiskò i przëgòtowóné do zwanożënié fòrtyfikacëji np. Skansen Fòrtyfikacëjny – Oderstellung – Lesnô Góra, Skansen fòrtyfikacëjny w Dobieszowicach.
- Skansen górowny : w Zabrzu (ùl. Wòlnoscë) – na môlu założoné w 1791 r. czerpiska kamianégò wãdżiela, w jegò skłôd wchôdają m.jin. dôwné wërobiska Königin Luise Grube (Pò II wòjnie swiatowé i pò zmianie państwowiznë Zabrza pòzwano "Luizã" KWK "Zabrze")
- Skansen pòdzemny : Stôrodôwny Czerpiskò Kamianégò Wãdżiela "Guido" zrobionô na terenie Zabrza
Lëteratura
[edicëjô | editëjë zdrój]- Małô Encyklopedia Pòwszechnô PWN