Rodnô Zemia (telewizyjny program)

Z Wikipedia

Rodnô Zemia – dôwny telewizyjny program w kaszëbsczim jãzëkù, emitowóny ze Gduńska w latach 1990-2010. Pierszi etniczny telewizyjny magazyn w kraju. Pòwstało wnetka 1000 dzélëków (kòl 350 gòdzyn kaszëbskòjãzëcznégò programù telewizyjnégò). Przez 20 lat jistnieniô programu wzãło w nim ùdzél czilenôsce tësący rozmówców, wiele razy lëdzy wëbitnëch.

Historiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Pierszi rôz kaszëbsczi magazyn „Rodnô Zemia” nadóny béł 21 lëpińca 1990 rokù. Program ùkôzywôł sã tedë co dwie niedzele. Jegò redaktorã òsta Izabella Trojanowskô, doswiôdczonô gazétniczkã „Głosu Wëbrzeżégò” i „Bôłtëcczégò Dzénnika”. Trojanowsczi zanôlégało, żebë chòcle w dzélu magazyn béł prowadzony pò kaszëbskù, a téż żebë pòd kùńc kòżdégò dzélëka prowadzëc ùczbã kaszëbsczégò jãzëka. Tim dzélã programù zajimalë sã sztudérë zrzeszony w sztudérsczim karnie „Pòmòraniô” (przede wszëtczim Eùgeniusz Prëczkòwsczi)[1][2].

Pò smiercë Trojanowsczi (21 łżëkwiata 1995) program przejãlë ji wëchòwankòwie: Artur Jablonsczi i Eùgeniusz Prëczkòwsczi. Òbaji na co dzéń gôdelë pò kaszëbskù (Trojanowskô w nim gadac nie rozmia). W tim czasu program ùkôzywôł sã ju co tidzéń przez dwadzesce minut. Czej w 1999 Artur Jablońsczi òstôł starostą pùcczégò krézu i niechôł dzénnikarską robòtã program zaczął prowadzëc Eùgeniusz Prëczkòwsczi wespół z białką, Elżbiétą[1].

Znaczenié programù[edicëjô | editëjë zdrój]

Jak òkresliwô E. Prëczkòwsczi „Kaszëbi, chtërny przódë nie bëlë nôłożen bëc na antenie TV, „Rodną Zemiã” ùwôżelë jakno swój program. W ni bëło òdbicé żëcégò spòleczno-kùlturalnégò regionu”. Program stojôł kòle pòczątków wiele òglowòregionalnëch dzejaniów, jak przëmiérno[1]:

  • założenié Klubù Sztudérów „Tatczëzna”;
  • bùdowa Kaszëbsczi Drodżi Krziżewi w Swiónowie;
  • Kaszëbsczi Festiwal Humoru „Szport mùszi bëc”;
  • Wòjewódzczi Kònkùrs Multimedialny;
  • Wòjewódzczi Kònkùrs Spiéwów miona Jana Trepczika w Miszewie;
  • Kaszëbsczi Spiéwë w Lëzënie.

Z programã wespółrobilë m.jin. Jerzi Stachùrsczi, Tomôsz Fópka, Tadeùsz Dargacz, Jerzi Łisk. Rezultatã tegò są wielné pùblikacje – tomiczi prozë i kaszëbsczi pòezji, kómpaktowé platczi, jak téż spiéwniczi. Òsoblëwie wôżnym wydanim stôł sã spiewnik „Piesnie Rodny Zemi”, w jaczim je kòle 150 nowëch piesni, co pòwstałë nôpierwi dlô programù, a dzysdzéń są szerok wëzwëskiwóné w szkòłowi ùczbie, mediach i mùzyczny regionalny rësznoce[3].

Nôwëższą pòpùlarnoscą program cesził sã w latach 2000-2006. Badérowania òbzéraniô wëkazywałë widowniã, co syga 100-150 tësący òbzérników. Wiele razy „Rodnô Zemia” zajimała pierszi môl westrzód wszëtczich programów TVG[1].

Przëpisczi[edicëjô | editëjë zdrój]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Eùgeniusz Prëczkòwsczi, Fùnkcjonowanié i kùńc telewizyjnégò magazynu „Rodnô Zemia” (1990-2010), „Biuletin Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka” 2011, s. 126-135.
  2. Dariusz Majkòwsczi, Z kaszëbizną w kòżdim dzejanim, „Pomerania” 2013, nr 12, s. 58.
  3. Piesnie Rodny Zemi w cyfrowi wersje na starnie Wejrowsczi Cyfrowi Biblioteczi