Maratońsczi biég

Biég na distanse 42 kilométrów ë 195 métrów.
Pòchòdzenié pòzwë
[edicëjô | editëjë zdrój]Pòzwa jest òd miescowòsce Maraton w Grecji. Wedle Herodota pò skùńczony, zwëcãzci biôtce Greków z Persama w 490 p.Ch. ti òstatny wlezle na swòje òkrãtë i rëszële na bezbronny Atene. Widząc to Grece rëszële téż co sëł w nogach ë przëbëlë do Aten w tim samim czasu co Persowie.[1]. Biég nen legł ù pòdstawë òpòwiesci wedle chtërny pòsłańc Filipides biégł do Aten z klëką ò dobëcym ë grozbie ze strone persczi flote. Pò tim jak òn przekôzôł to wiadło òn pôdł bez dëcha. W 1879 r. angelsczi pòeta Robert Browning nôpisôł wierztã ò ti historii pòd titlã Filipides (ang. Pheidippides). Dali Michel Bréal, francesczi filolog przejãti tą historeją nasënął Pierre'owi de Coubertinowi ùdbã bë dodac do programù pierszich nowòżetnich jigrzisk òlimpijsczich biég ò długòse (dłużawie) òdpòwiadający ti pòmiãdzy Maratonem a Atenami.
Olimpijskô discëplina
[edicëjô | editëjë zdrój]W pierszich olimpijsczich jigrzëskach biég maratońsczi bëł rozgriwóny na distansie 40 kilométrów, chòc prôwdzewô droga z Maratonu do Aten mô 37 km, równak pòstanowiono zaòkrąglic tã liczba do 40. Na olimpijsczich jigrzëskach w Londynie (1908) ten distans zwiãkszono ò 2195 métrów tak bë meta nalezła sã bliskò placu gdze na tribunach sedzała brytyjsko królowo. Pózni jësz porã razy gò zmienióno, bë w kùńcu òd 1924 przëjąc òstatecznie 42.195 km. Dopiéro 1984 r. w Los Angeles dodóno biég maratońsczi kòbiét. Biég maratońsczi chłopów tradycyjnie kùńczi kòżdi jigrzëska olimpijsczi.
Wiôldzi ùliczny biég
[edicëjô | editëjë zdrój]Òd przeszło 100 lat wiôldzi i mnijszi miasta òrganizëją masowi biédzi ùliczni na maratońsczim distansie. Mòże w nich biegac kòżdi chto chce. W nôwiãkszich jimprezach (Londyn, Nowy Jork, Boston, Chicago, Wiedeń, Berlin) ùczestniczi wiãcy niż 30 000 biégaczy: profesjonalistów ë amatorów. W Pòlsce nôwiãkszi maratonë òrganizëją: Poznań, Warszawa, Kraków, Dębno, Wrocław. W masowich maratonach kòżdi bëtnik chtëren ùkùńczy biég òtrzimiwo medal i òstaje „Maratończikã”.
Je wiele pòwiédzeń ò maratonach. Np. Kùńcząc maraton stajesz sã nowim człowiekã, Pòradzisz so z maratonã pòradzisz so ze wszëtczim.
Bùtnowé lënczi
[edicëjô | editëjë zdrój]- AIMS - Swiatowi Federaceja Biégów Maratońsczich
- Midzënôrodny Katalog Maratonów
- Midzënôrodny Katalog Maratonów Pò Pòlskù pònad 1200 biégów z całégò swiata
Tikôczë
[edicëjô | editëjë zdrój]- ↑ Herodot, Dzeje, ksãga 6.
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.