Przejdź do zawartości

Mëga

Z Wikipedia

Mëdżi (Culicidae) – rodzëzna òwadów z rzãdu mùchówków, wëstãpùje na całim swiece. Znónëch je pòwëżi 40 ôrtów i kòl 3,5 tësąców gatënków mëgów.

Mëga (Culicidae)

Bùdowa cała

[edicëjô | editëjë zdrój]

Dorosłi mëga mô gãbny aparat żgająco – susający, skłôdający sã z wëcygnionëch wargów (górnô i dólnô), żuwaczczi, pòdgãbia i szczãków I pôrë[1].

Samice mëgów susają krew zwierzãtów stałocëplnëch, a niechtërny òwadów, dlôte że do pòwstanié jajów w jajnikach òne brëkùją krwi òznaczonëch gatënków zwierzãtów. Samce mëgów jedzą kwiatowi sok. Samice mëgów wabi min.: zwikszoné stãżenié dwùtlenkù wãgla w wëdichanëm wiodrze i mlekòwi kwas. Na ùgrëzenié mëgów nôbarżi są wëtawienié młodi chłopi, dzecë i białczi czedë mają cządzawicã. Samica żga swòją òfiarã, do renë wpùszcza kapkã slënë, żebë krew ni mògła gãstniec. Pózni òna susa krew i òdlatuje czej napełni żôłądk krwią swòji òfiarë. Ji slëna drażni skórã. Pò ùgrëzenié skóra robi sã czerwionô i swãdzy.

Larwy komarów

Trib żëcé

[edicëjô | editëjë zdrój]

Pònarwë mëgów żëją w wòdowim strzodowiskù. Dorosłé òsobniczi lôtają wieczorama w wiôldżich chmarach nad pòdmłokłimi łąkama, kòl jezor, stawów i rzéków. Jedné gatënczi lubią zacenioné kòlberdżi abò òswietloné, wòlné, wòdowé rëmnotë. Czasã jaja mëgów sã nie rozwijają, czedë nie przelezą przez cząd chłodu i nie nalezą sã w wilgòtnym strzodowiskù przez gwësny cząd. Jaja są zwãżoné na jednym kuńcu i skłôdóné na wòdze baro blisko sebie, tak że wòda ni mòże sã dostac do nich. Pònarwë sã lëgną pò gwësnym czasu. Òne są baro pierzglëwé i nieùbëtné chùtkò pikùją. Pònarwë mëgów jedzą psëjącą sã òrganiczną materiã, a blós niechtërny gatënczi są drapiéżnikama. Larwë mëgów są baro rëchawé.

Mëga widliszk (Anopheles maculipennis)

Rozkwatérowanié

[edicëjô | editëjë zdrój]

Mëdżi wëstãpùją òd Arktyczi pò tropikalną conã. W Pòlsczi mómë 47 gatënków mëgów. Ù nas nôbarżi zwëczjnô je:

  • brzãczącô mëga (Culex pipiens)
  • Theobaldia annulata
  • komar widliszek (Anopheles maculipennis)
  • Anopheles atroparvus
  • Anopheles messeae
  • Anopheles claviger
  • Anopheles plumbeus

Gòrącé mëdżi:

  • Anopheles gambiae – przenoszą malariã
  • Aedes aegypti - przenoszą żôłtą febrã, dengã, zapôlenié mùskòwich plechów
  • Anopheles mosquito – przenoszą malariã
  • Stegomia calopus – przenoszą żôłtą febrã
  • Phlebotomus papatasii - przenoszą dengã
Wirus żółtej febry na zdjęciu mikroskopowym

Chòrobë rozoszoné przez mëdżi to:

Rodzëznë mëgòwatëch dzelą sã na pòdrodzëznë:

Pòdrodzëzna Anophelinae

Pòdrodzëzna Culicinae

Pòdrodzëzna Toxorhynchitinae

Kaszëbsczé pòzwë

[edicëjô | editëjë zdrój]
  • mëgadzeskò[2]
  • skògla
  • skògwia
  • skògùlc
  • kùta

Òbaczë téż

[edicëjô | editëjë zdrój]
  1. J. Hempel-Zawitkowska, Zoologia dla uczelni rolniczych, 2007, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str. 217.
  2. Eugeniusz Gòłąbk, Słowôrz pòlskò- kaszëbsczi

Bibliografia

[edicëjô | editëjë zdrój]
  • Barbara Skierska 1971. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 a Komary – Culicidae Larwy i poczwarki. PWN, Warszawa.
  • Barbara Skierska 1977. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 b Komary – Postacie dojrzałe. PWN, Warszawa.