Fòlklor

Z Wikipedia

Fòlklor (z anj. folklore - wiédza lëdu) to je òdrãbnô kùltura rozëmòwô lëdu: zwëczi, òbrzãdë, religijné i lajicczé wierzenia, wszëlejaczé artisticzné zjawiszcza taczie jak piesnie, òracje, bôjczi, lëdowé legendë, òbrazë na binã. Materialną kùlturą jinteresëje sã etnografiô.

Włascewòscë[edicëjô | editëjë zdrój]

To, co nôleżi do fòlkloru je:

  • leno w gôdce, ùstnym jãzëkù, dlôtegò synonimama fòkloru są ùstnô lëteratura i òralnô lëteratura ; kòżdi zôpis fòlkloru je sztëczny, je jak òdjimk, chtëren je zrobiony w chwili wëgłoszeniô,
  • wistępòwanié tekstu w wielu pòstacëjach, brëkùjë jedny wersjë, chtërną mòglë bë më ùznac za bezbłãdną,
  • anonimòwi, ni mómë niżôdnégò aùtora, wszëtce, chtërny òpòwiadają bôjkã są autorama, to je zbiorowi autor,
  • pòwtarzalny, kòżdi tekst béł bùdowóny ze znónëch wszëtczim, pòwtôrzającëch sã elementów,
  • spòntaniczny - jak chtos chcôł, to gôdôł, spiéwôł, nie mòże to bëc zorganizowóné.

Tipologiô fòlkloru[edicëjô | editëjë zdrój]

  • tradicijny fòlklor - fùnkcjonëją w wielu môlach pòzostałoscë tegò fòlkloru,
  • dzysészi fòlklor, je to nieoficjalnô starna terny kùlturë,
  • fòlklor rekonstruowóny (fòlklorizm) - òbrzãdë i tekstë wyuczoné, òpracowóné stilistycznie.

Tekstë fòlkloru mùszimë badac razã z kontekstem, w jaczim òstałë wëgłoszóné i zapisóné.

Mòżemë stosowac téż jinszé pòdzéle wedle kriteriów taczich jak:

  • Kriterium socjohistoriczné, np. chłopsczi, szlachecczi, miejsczi,
  • Kriterium sparłãczóné z òkòlim, np. żołniersczi, ùczniowsczi,
  • Kriterium robòtë, np. rëbacczi,
  • Kriterium regionalné, np. góralsczi, sląsczi,
  • Kriterium situacyjny, np. wòjnowi, strajkòwi, òbòzowi,
  • Kriterium etniczné, np. cëgansczi, żëdowsczi,
  • Kriterium nôwôżnieszich strzodków wirazu, np. słowny, muziczny.

Òbôcz téż[edicëjô | editëjë zdrój]

Fòlkloristika

Lëdowô kùltura

Bùtnowé wskôzë[edicëjô | editëjë zdrój]

Bibliografiô[edicëjô | editëjë zdrój]

  1. J. Krzyżanowski, Folklor, [w:] Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa 1965.
  2. B. N. Putiłow, Folklorystyka współczesna i problemy tekstologii, "Literatura Ludowa" 1973, nr 2.


Wiki letter w cropped.svg To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.



Weryfikacejo.jpg

Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.