Egipt

Z Wikipedia
Miṣr / Gomhoreyyet Máṣr
Egipt
Fana Egiptu
Fana
Herb Egiptu
Herb
Mòtto:
Egipt na karce
Òficjalny jãzëk Arabsczi, arabskoegipsczi dialekt, anielsczi
Stolëca Kairo
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
1.010.408 km²
 %
Lëdztwò (2018) 94.798.827
Dëtk Egipsczi funt E£ (EGP)
Czasowô cona UTC +3
Nôrodné swiãto
Himn "بلادي، بلادي، بلادي" (Bilady, Bilady, Bilady)
Kòd EG
Internet .eg
Telefón +20

Egipt (arab. ‏مصر‎, Miṣr; egipsczi dialekt Máṣr; łac. Aegyptus; stgr. Αίγυπτος) - to je wiôlgie państwò na Nilem w nordowo-porenkowi Africe i dzelowo w Azëji przez Sinajsczi półòstrów, ze stolëcą i nôwikszim gardã w Kairo. Jine wôżne gardë to Aleksandria, Luksor, Giza, Karnak, Abydos, Aswan, Abu Simbel, Port Said, Suez i Fajum. Egipt leżi nad Nilem, nôwikszą rzéką swiata i Afriki. W Nilu roscą papirusë, lotosë i żëją rzeczne zwiérze jako krokodilë i hipopotamë. Egipt ma granicã na nordze ze Strzódzemném Mòrzem, na pòrénkù Egiptu je Czerwióne Mòrze z howingą Suezu i howingą Akaba, na zôpadze Egipt ma dzel pustini Sahara, chtërna graniczë z Libia, i na pôłnim Egipt ma granice z Sudanem. Kòl 4000-6000 lat temù nad Nilem òstała ùsôdzona stolemna ciwilizacëjo Stôrożëtnégò Egiptu, znôna z piramid, chtërna warôwała wicy jak 3000 lat.

Piramide w Gizie, Egipt
Karta Egiptu z gardami

Stôrożëtni Egipt to bëła jedno z nôstarszich ciwilizacëji swiata, dzelona na predinasticzni cząd, Stôre Państwò, Strzódne Państwò i Nowe Państwò. W predinasticznim okresie ni kraj to bëłë 2 stolemne, apartne kraje: Górni Egipt na nordze kòl delty Nilu i Dólni Egipt na pôłnim zdłużą Nilu. Przednicë Stôrożëtnego Egiptu mielë miono faraon (jakò faraon Ramzes, faraon Cheops, faraonka Hatszepsut abò faraonka Kleopatra). Pierszi faraon Narmer sparłãczeł Dólni i Górni Egipt w jedne państwò i ùsôdzył pierszą faraonską dinastiã Egiptu. Dzys historëjô Stôrégò Egiptu dzelona je téż na cządë dinasticzne, jakò cząd dinastii XII abo cząd dinastii VII. Egipscze faraone bùdowale stolemne piramide i swiãtnice dla baro wielu egipsczich bògow i bòżën egipsczi religie jak Izida, Amon-Ra, Bastet, Maat, Oziris, Szemet, Hathor, Thot, Anubis, Chnum i jin. W sttôrożëtnim Egipcie brëkòwano hieroglifë do pisania na papirusach i mumifikowano lëdzë po smerci. Do dzys w Egipce mozna òbôczëc ne downe piramidë, nekropolie faraonow i swiãtnice, a egipscze mumie, papirusë, szlachotë i jine egipscze stôrodôwnotë mozna òbôczëc w egipsczich muzeach, a téż w muzeach na całim swece jakò w Parizu, Bërlënie i w Polsce.

Galerëjô Egiptu[edicëjô | editëjë zdrój]




To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.


Commons
Commons
Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Egipt
Państwa w Africe
Algieriô | Angòlô | Benin | Bòtswanô | Bùrkina Faso | Bùrundi | Centralnô Afrika | Czad | DR Kòngo | Dżibùti | Egipt | Eritrejô | Eswatini | Etiopiô | Gabón | Gambiô | Ghanô | Gwinejô | Gwinejô Bissau | Kamerùn | Keniô | Kòmòrë | Kòngo | Lesòthò | Liberiô | Libiô | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokò | Maùretaniô | Maùritjùs | Mòzambik | Namibia | Niger | Nigeriô | Òstrowë Swiãtégò Tomasza i Ksążãcô | Pôłniowô Afrika | Pôłniowi Sùdan | Zeloni Przilądk | Równikòwô Gwinejô | Rwandô | Senegal | Seszele | Sierra Leone | Somaliô | Sùdan | Tanzaniô | Togo | Tunezjô | Ùgandô | Zambiô | Zimbabwe | Ùbrzég Słoniowëch Kłów
Zanôléżné teritoria: Ceuta * Kanarejscze Òstrowë * Madera * Melilla * Òstrów Sw. Helenë * Pelagijscze Òstrowë * Réunion * Sokotra
Teritoria z ògrańczoném ùznaniém: Somaliland | Zôpadnô Sahara (Sahrawi)