Ida Czajinô - rozeszłoscë midzë wersjama
D corr using AWB |
red., dr. mer. |
||
Linijô 1: | Linijô 1: | ||
'''Ida Czajinô''' ([[pòlsczi jãzëk|pòl.]] '''Ida Czaja''') kaszëbskô pòétka |
'''Ida Czajinô''' ([[pòlsczi jãzëk|pòl.]] '''Ida Czaja''') – kaszëbskô pòétka i szkólnô. |
||
== Żecé == |
== Żecé == |
||
Ùrodza sã w [[Kamińca Szlacheckô|Szlachecczi Kamienicë]] w [[Kartësczi kréz|kartësczim krézu]], w [[Gmina Stãżëca|gminie Stãżëca]]. Debiutowa zbiérkã wiérztów ''Mòjim mùlkã je kam...'' w pismionie [[Tatczëzna]] |
Ùrodza sã w [[Kamińca Szlacheckô|Szlachecczi Kamienicë]] w [[Kartësczi kréz|kartësczim krézu]], w [[Gmina Stãżëca|gminie Stãżëca]]. Debiutowa zbiérkã wiérztów ''Mòjim mùlkã je kam...'' w pismionie „[[Tatczëzna]]”. |
||
Dolmaczonô na [[fińsczi jãzëk]] przez Kirsti Siraste-Suda. |
Dolmaczonô na [[fińsczi jãzëk]] przez Kirsti Siraste-Suda. |
||
== Recytacjô i pòezjô == |
== Recytacjô i pòezjô == |
||
[[Òbrôzk:Indeks_2.jpg|mały|Kropla Krëwi.Dërgnienié]] |
[[Òbrôzk:Indeks_2.jpg|mały|Kropla Krëwi.Dërgnienié]] |
||
Òna dobiwa pierszé môle na recytatorsczim kònkùrsu Rodnô Mòwa w [[Chmielno|Chmielnie]], m.jin. na 13. kònkùrsu w |
Òna dobiwa pierszé môle na recytatorsczim kònkùrsu Rodnô Mòwa w [[Chmielno|Chmielnie]], m.jin. na 13. kònkùrsu w 1984. Próbë ji òsoblëwi na nen czas kaszëbsczi deklamacji mòże pòsłëchac i jã samą ùzdrzëc tańcëjącą w filmie-dokùmence pt. „Kaszubi” (reż. L. Niedbalskô, 1991),czej wëgłôszô wiérztã [[Jón Karnowsczi|Jana Karnowszczégò]] ''Jadamòwi rôj''. Niewiele pózni w antologii ''Domôcé słowo zwãczné'' (1994), adresowóny do recytatorów, nalazłë są ji dwie wiérztë ''Jak kam z bùrsztinu'' i ''Marija Magdaléna''. |
||
Jakno pòétka debiutowa w pismionie |
Jakno pòétka debiutowa w pismionie „Tatczëzna” (1990), a samòstójnym tomikã z jaż 36 miłostnyma wiérztama pt. ''Mòjim mùlkã je kam'' (1994), gdze czëtómë m.jin.: „Nalazła jô kam ò lëdzczich sztôłtach / przëcësnã do piersë:/ naucza gò miłoë bò to je ksążã zarzekłi/ Kuszkama krësza dotkniącym ògrzéwa/Gdze je no serce kamianégò mùlka?” (1989). Tak ò miłoce – Bòsczi i lëdzczi, nôwicy ze sobą sparłãcznëch – dotądka mało chto pisôł pò kaszëbskù, a gwësno pierszi rôz pisa tak białka, Kaszëbka. Ne wiérztë na fińsczi jãzëk mô tołmaczoné Kirsti Siraste. Téż w wiérztach ji drëdżégò tomikù pt. ''Przechlastłô idila'' (1999) przewôżają ne miłotné czëca i colemało nen kam, czej zôs w trzecym pt. ''Kropla krëwi. Dërgnienié'' (2007) dochôdają dosc wòbòdné tolmaczenia blësczé ji pòétny wizje i formë wiérzté Bòlesława Lesmióna, na przëmiôr pt. ''Òblek'', ''Alcabón'', ''Smiercë''. W wiérzce ''Dërgnienié'' z delikatnyma aluzjama òpisywô czëcową miłotã : „…blôskã są twoje lëpë/ w ùsmiéchach/spiéwą wëtesknioną / czej wszepcą / kòchôj/ w mòje lëpë/lëtëpelką [=piesnią] mòją są /twòje pôlce /czej malëją / w mòje cało/szcescé”. |
||
== Mòtiwë i dolmaczenczi== |
== Mòtiwë i dolmaczenczi== |
||
Ida Czajinô w swòji pòezji wcyg próbùje òdpòwiedzec na drãdżé ùniwersalné problemë i narôzka codniowégò żëcô, na jawernotã miłotë z zdrzódłów niezgarë. Òdwòłiwô sã òna colemało do [[ |
Ida Czajinô w swòji pòezji wcyg próbùje òdpòwiedzec na drãdżé ùniwersalné problemë i narôzka codniowégò żëcô, na jawernotã miłotë z zdrzódłów niezgarë. Òdwòłiwô sã òna colemało do [[Biblëjô|Biblie]] (pò kasz. Knéga), jakno téż do kaszëbsczi rodë, mitologie, wierzeniów i zwëków, nadpòmikô téż znónëch lëdzy (np. [[Izabelô Trojanowskô]]) i kaszësczé lëteracczé dokazë m. jin. w wiérztach pt. ''[[Remùs]]'', ''Marta'', ''Królewiónkò'', ''Stôri zédżer zaczął bic gòdzënã''. Wszëtczé ji wiérztë, nierôzka sparłãczoné w wikszą całotã (np. ''Dialog I'' i ''Dialog II''), są czekawé, pòétno ùdałé i rozmajité, ale colemało tzw. wolne. Znankùje je nowi i bògati w metaforę jãzëk, w chtërnym widzec je zmiészanié żëwi i codniowé mòwë z lëteracką. Na nen ôrt swòjima dokazama ùrôbiô òglowi kaszëbsczi jãzëk, a jegò òna téż ùczi dzôtczi i młódzeznã, w szkole i doma. W jedny wiérzce napisa òna: „Jô cë dóm gôdkã/ò chtërny gôdają: skażonô/ bë jes jã wëmùjkôł/ jak mùjkô sã bùrsztin/ w pôlcach mòrza/ bë jes jã kòchôł” (Dôrënk, wiérzta dedikòwónô: Timòteùszowi). |
||
Napisa téż bôjkã Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë ( |
Napisa téż bôjkã ''Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë'' („Pòmerania” 2002) i pòwiôstczi, np. ''Szabelbónk'', ''Skòczk'' („Pòmerania” 2003), nadto prozã ò dëchòwi przejinace młodi białeczczi pt. ''Mija'' (2004); łôtwie mógłbë z ni zdzejac dokôz na binã. Prawie téż ùsôdzô òna widzawiszcza: Òbrôzczi na binã (2005), np. ''Drama ò Bòżim Narodzenim''; ''Jak mailinczi spiéwôk kaszëbsczi do nieba sã dostôł''; ''Za co bòcón béł ùkôrôny'', a w nym je adaptacja na binã H.Ch. Andersena ''Dzéwczã ze sztrëchôlcama'' (przër. „Pòmerania” 1996) i ''Brzëdczi kaczélc'', tołmaczenié na kaszëbsczi widzawiszcza A. Marianowicza wedle H.Ch. Andersena. |
||
⚫ | |||
Z pòzdrzatkù zamkłoscë, lëteracczi formë i jãzëka czekawé są ji familijné wspòminczi, pòwstałé na spòdlim gôdk ji tatka, szkólnégò, spisóné w proze pt. ''Òtroczëzna'' (2007, drëk 2008). Napisa téż tołmaczenié dokazu ''Rômeò i Julia'' [[William Szekspir|Williama Szekspira]] (2013). |
|||
⚫ | |||
W 2009 wëprzédnionô [[Medal Stolema|Medalã Stolema]]. |
|||
== Dokôzë == |
== Dokôzë == |
||
* ''Mòjim mùlkã je kam'' (1994) |
* ''Mòjim mùlkã je kam'' (1994) |
||
* ''Przechlastłô idila'' (1999) |
* ''Przechlastłô idila'' (1999) |
||
* ''Przechlastłô idila'' (1999 |
* ''Przechlastłô idila'' (1999) |
||
* ''Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë'' („ Pòmerania” 2002) |
* ''Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë'' („ Pòmerania” 2002) |
||
* ''Òbrôzczi na binã'' (2005) |
* ''Òbrôzczi na binã'' (2005) |
||
* ''Òtroczëzna (2007'', drëk 2008). |
* ''Òtroczëzna (2007'', drëk 2008). |
||
* ''Rômeò i Julia Williama Szekspira''. (2013 |
* ''Rômeò i Julia Williama Szekspira''. (2013) |
||
== Zdroje == |
== Zdroje == |
||
Linijô 29: | Linijô 36: | ||
{{stub}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Czajinô Ida}} |
{{DEFAULTSORT:Czajinô Ida}} |
||
[[Kategòrëjô:Kaszëbsczi pisarze]] |
[[Kategòrëjô:Kaszëbsczi pisarze]] |
||
[[Kategòrëjô:Kaszëbi]] |
[[Kategòrëjô:Kaszëbi]] |
||
[[Kategòrëjô:Laùreacë Medalu Stolema]] |
Wersëjô z 20:28, 27 Séw 2021
Ida Czajinô (pòl. Ida Czaja) – kaszëbskô pòétka i szkólnô.
Żecé
Ùrodza sã w Szlachecczi Kamienicë w kartësczim krézu, w gminie Stãżëca. Debiutowa zbiérkã wiérztów Mòjim mùlkã je kam... w pismionie „Tatczëzna”. Dolmaczonô na fińsczi jãzëk przez Kirsti Siraste-Suda.
Recytacjô i pòezjô
Òna dobiwa pierszé môle na recytatorsczim kònkùrsu Rodnô Mòwa w Chmielnie, m.jin. na 13. kònkùrsu w 1984. Próbë ji òsoblëwi na nen czas kaszëbsczi deklamacji mòże pòsłëchac i jã samą ùzdrzëc tańcëjącą w filmie-dokùmence pt. „Kaszubi” (reż. L. Niedbalskô, 1991),czej wëgłôszô wiérztã Jana Karnowszczégò Jadamòwi rôj. Niewiele pózni w antologii Domôcé słowo zwãczné (1994), adresowóny do recytatorów, nalazłë są ji dwie wiérztë Jak kam z bùrsztinu i Marija Magdaléna.
Jakno pòétka debiutowa w pismionie „Tatczëzna” (1990), a samòstójnym tomikã z jaż 36 miłostnyma wiérztama pt. Mòjim mùlkã je kam (1994), gdze czëtómë m.jin.: „Nalazła jô kam ò lëdzczich sztôłtach / przëcësnã do piersë:/ naucza gò miłoë bò to je ksążã zarzekłi/ Kuszkama krësza dotkniącym ògrzéwa/Gdze je no serce kamianégò mùlka?” (1989). Tak ò miłoce – Bòsczi i lëdzczi, nôwicy ze sobą sparłãcznëch – dotądka mało chto pisôł pò kaszëbskù, a gwësno pierszi rôz pisa tak białka, Kaszëbka. Ne wiérztë na fińsczi jãzëk mô tołmaczoné Kirsti Siraste. Téż w wiérztach ji drëdżégò tomikù pt. Przechlastłô idila (1999) przewôżają ne miłotné czëca i colemało nen kam, czej zôs w trzecym pt. Kropla krëwi. Dërgnienié (2007) dochôdają dosc wòbòdné tolmaczenia blësczé ji pòétny wizje i formë wiérzté Bòlesława Lesmióna, na przëmiôr pt. Òblek, Alcabón, Smiercë. W wiérzce Dërgnienié z delikatnyma aluzjama òpisywô czëcową miłotã : „…blôskã są twoje lëpë/ w ùsmiéchach/spiéwą wëtesknioną / czej wszepcą / kòchôj/ w mòje lëpë/lëtëpelką [=piesnią] mòją są /twòje pôlce /czej malëją / w mòje cało/szcescé”.
Mòtiwë i dolmaczenczi
Ida Czajinô w swòji pòezji wcyg próbùje òdpòwiedzec na drãdżé ùniwersalné problemë i narôzka codniowégò żëcô, na jawernotã miłotë z zdrzódłów niezgarë. Òdwòłiwô sã òna colemało do Biblie (pò kasz. Knéga), jakno téż do kaszëbsczi rodë, mitologie, wierzeniów i zwëków, nadpòmikô téż znónëch lëdzy (np. Izabelô Trojanowskô) i kaszësczé lëteracczé dokazë m. jin. w wiérztach pt. Remùs, Marta, Królewiónkò, Stôri zédżer zaczął bic gòdzënã. Wszëtczé ji wiérztë, nierôzka sparłãczoné w wikszą całotã (np. Dialog I i Dialog II), są czekawé, pòétno ùdałé i rozmajité, ale colemało tzw. wolne. Znankùje je nowi i bògati w metaforę jãzëk, w chtërnym widzec je zmiészanié żëwi i codniowé mòwë z lëteracką. Na nen ôrt swòjima dokazama ùrôbiô òglowi kaszëbsczi jãzëk, a jegò òna téż ùczi dzôtczi i młódzeznã, w szkole i doma. W jedny wiérzce napisa òna: „Jô cë dóm gôdkã/ò chtërny gôdają: skażonô/ bë jes jã wëmùjkôł/ jak mùjkô sã bùrsztin/ w pôlcach mòrza/ bë jes jã kòchôł” (Dôrënk, wiérzta dedikòwónô: Timòteùszowi).
Napisa téż bôjkã Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë („Pòmerania” 2002) i pòwiôstczi, np. Szabelbónk, Skòczk („Pòmerania” 2003), nadto prozã ò dëchòwi przejinace młodi białeczczi pt. Mija (2004); łôtwie mógłbë z ni zdzejac dokôz na binã. Prawie téż ùsôdzô òna widzawiszcza: Òbrôzczi na binã (2005), np. Drama ò Bòżim Narodzenim; Jak mailinczi spiéwôk kaszëbsczi do nieba sã dostôł; Za co bòcón béł ùkôrôny, a w nym je adaptacja na binã H.Ch. Andersena Dzéwczã ze sztrëchôlcama (przër. „Pòmerania” 1996) i Brzëdczi kaczélc, tołmaczenié na kaszëbsczi widzawiszcza A. Marianowicza wedle H.Ch. Andersena.
Z pòzdrzatkù zamkłoscë, lëteracczi formë i jãzëka czekawé są ji familijné wspòminczi, pòwstałé na spòdlim gôdk ji tatka, szkólnégò, spisóné w proze pt. Òtroczëzna (2007, drëk 2008). Napisa téż tołmaczenié dokazu Rômeò i Julia Williama Szekspira (2013).
Ida Czajinô mô diplóm ùkùńczeniô pòdiplomòwégò studium na UG (2001), jaczé dało ji fòrmalno prawò do ùczeniô kaszëbsczégò jãzëka w szkòłach.
W 2009 wëprzédnionô Medalã Stolema.
Dokôzë
- Mòjim mùlkã je kam (1994)
- Przechlastłô idila (1999)
- Przechlastłô idila (1999)
- Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë („ Pòmerania” 2002)
- Òbrôzczi na binã (2005)
- Òtroczëzna (2007, drëk 2008).
- Rômeò i Julia Williama Szekspira. (2013)
Zdroje
- J.Treder, Pòsłowie do „Rómeò i Julia” W.Shakespeare,