Słuńce - rozeszłoscë midzë wersjama

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersëjô z 10:31, 13 gro 2018

Słuńce (łacyńsczé Sol, Helius, grecczé Ἥλιος, symbòl: ☉ ) – centralnô gwiôzda Słuńcowégò Ùstawù, wkół jaczi krążi Zemia, jinszé planetë tegò ùkładu, karzełkòwi planetë, a téż môłi cała Słuńcowégò Ùstawù. Słuńce skłôdô sã z gòrący plazmë, jaką ùtrzëmiwô grawitacjô i jaką sztôłtëje magneticzné òkrãżé. Słuńce je zwiãksza jidealnie kùlësté^[1], mô strzédnicã kòl 1 392 684 km (kòl 109 razy wikszą jak Zemia). Masa słuńca (1,989 ×10³⁰ kg) je kòl 333 tësący razy wikszô niżlë masa Zemi i to je kòl 99,86% całowny masë Słuńcowégò Ùstawù. Kòle trzë czwiôrté masë Słuńca twòrzi wòdzëk, resztã zôs przede wszëtczim hél. Pòòstałi dzél (1,69%, co òdpòwiôdô kòl 5600 masóm Zemi) twòrzą cãższi pierwiôstczi, w tim m. jin. krziseń, wãdżel, néón i żelazło. Do Zemi dochôdô słuńcowô energiô baro wôżnô dlô żëcégò na ni.

Pòzwë Słuńca w słowiańsczich jãzëkach, w tim w pòlsczim i kaszëbsczim, wëwòdzą sã òd prasłowiańsczégò słowa *slnъce^[2]. Słowa krewny kaszëbsczémù „słuńcu” to m. jin. biôłorusczé сонца (sonca), czesczé slunce, rusczé солнце (sołnce), słowaccze slnko i ùkrajińsczé сонце (sonce).

Astronomicznym symbòlã Słuńca jawi sã òkrąg z pùnktã we westrzódkù: ☉ (Unicode: 2609).

Słuńcowi Ùstôw Słuńcowi Ùstôw

Słuńce \| Merkùri \| Wenus \| Zemia \| Mars \| Ceres \| Jupiter \| Saturna \| Ùran \| Neptun \| Orkus \| Pluton \| Haùmea \| Quaoar \| Makemake \| Gonggong \| Eris \| Sedna
Miesądz · pas planétoidów · pas Kùiperô · blón Oortô

Przëpisczi

↑ How Round is the Sun?
↑ Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa–Bielsko-Biała 2009, s. 376, ISBN 978-83-262-0146-2.

[1] How Round is the Sun?

[2] Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa–Bielsko-Biała 2009, s. 376, ISBN 978-83-262-0146-2.

[1]

[2]

@@ Linijô 1: / Linijô 1: @@
 [[Òbrôzk:2012-07-26 16-13-01-sun.jpg|thumb|Słuńce]]
-'''Słuńce''' ([[łacyńsczi jãzëk|łacyńsczé]] ''Sol'', ''Helius'', [[grecczi jãzëk|grecczé]] ''Ἥλιος'', symbòl: ☉ ) – centralnô gwiôzda [[Słuńcowi Ùstôw|Słuńcowégò Ùstawù]], wkół jaczi krążi [[Zemia]], jinszé planetë tegò ùkładu, karzełkòwi planetë, a téż môłi cała Słuńcowégò Ùstawù. Słuńce skłôdô sã z gòrący plazmë, jaką ùtrzëmiwô grawitacjô i jaką sztôłtëje magneticzné òkrãżé. Słuńce je zwiãksza jidealnie kùlësté<ref>[http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/02oct_oblatesun ''How Round is the Sun?'']</ref>, mô strzédnicã kòl 1 392 684 km (kòl 109 razy wiãkszą niż Zemia). Masa słuńca (1,989 ×10<sup>30</sup> kg) je kòl 333 tësący razy wiãkszô niżlë masa Zemi i stanowi kòl 99,86% całowny masë Słuńcowégò Ùstawù. Kòle trzë czwiôrté masë Słuńca twòrzi wòdór, resztã zôs przede wszëtczim hel. Pòòstałi dzél (1,69%, co òdpòwiôdô kòl 5600 masóm Zemi) twòrzą cãższi pierwiôstczi, w tim m. jin. [[krziseń]], [[wãdżel]], [[neon]] i [[żelazło]].
+'''Słuńce''' ([[łacyńsczi jãzëk|łacyńsczé]] ''Sol'', ''Helius'', [[grecczi jãzëk|grecczé]] ''Ἥλιος'', symbòl: ☉ ) – centralnô gwiôzda [[Słuńcowi Ùstôw|Słuńcowégò Ùstawù]], wkół jaczi krążi [[Zemia]], jinszé planetë tegò ùkładu, karzełkòwi planetë, a téż môłi cała Słuńcowégò Ùstawù. Słuńce skłôdô sã z gòrący plazmë, jaką ùtrzëmiwô grawitacjô i jaką sztôłtëje magneticzné òkrãżé. Słuńce je zwiãksza jidealnie kùlësté<ref>[http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/02oct_oblatesun ''How Round is the Sun?'']</ref>, mô strzédnicã kòl 1 392 684 km (kòl 109 razy wikszą jak Zemia). Masa słuńca (1,989 ×10<sup>30</sup> kg) je kòl 333 tësący razy wikszô niżlë masa Zemi i to je kòl 99,86% całowny masë Słuńcowégò Ùstawù. Kòle trzë czwiôrté masë Słuńca twòrzi wòdzëk, resztã zôs przede wszëtczim hél. Pòòstałi dzél (1,69%, co òdpòwiôdô kòl 5600 masóm Zemi) twòrzą cãższi pierwiôstczi, w tim m. jin. [[krziseń]], [[wãdżel]], [[néón]] i [[żelazło]]. Do Zemi dochôdô słuńcowô energiô baro wôżnô dlô żëcégò na ni.
 Pòzwë Słuńca w [[Słowiańsczé jãzëczi|słowiańsczich jãzëkach]], w tim w [[Pòlsczi jãzëk|pòlsczim]] i [[Kaszëbsczi jãzëk|kaszëbsczim]], wëwòdzą sã òd prasłowiańsczégò słowa *slnъce<ref>Izabela Malmor, ''Słownik etymologiczny języka polskiego'', Warszawa–Bielsko-Biała 2009, s. 376, ISBN 978-83-262-0146-2.</ref>. Słowa krewny kaszëbsczémù „słuńcu” to m. jin. [[Biôłorusczi jãzëk|biôłorusczé]] ''сонца'' (sonca), [[Czesczi jãzëk|czesczé]] ''slunce'', [[Rusczi jãzëk|rusczé]] ''солнце'' (sołnce), [[Słowacczi jãzëk|słowaccze]] ''slnko'' i [[Ùkrajińsczi jãzëk|ùkrajińsczé]] ''сонце'' (sonce).