Òbéndowi jãzëk

Z Wikipedia

Òbéndowi jãzëk je definiowóny bez eùropejską kartã òbéndowëch czë miészëznianëch jakò jãzëk brëkòwany zwëkòwò w państwie òb lëczbòwò miésze òd resztë karno mieszkańców, jinaczącë sã òd ùrzãdniégò jãzëka.

W Pòlsce za òbéndowi jãzëk ùznôwôny je kaszëbsczi, wedle ùstawë z 6 stëcznika 2005 rokù ò nôrodnëch ë etnicznëch miésziznach ôs òbéndowich jãzëkach.

ÙSTÔW z dnia 6 stëcznika 2005 r. ò nôrodnëch i etnicznëch miészëznach a regionalnym jãzëkù (wëjimczi) (...) Art. 8. Òsobë nôleżącé do miészëznë mają w òsoblëwòscë prawò do: 1) wòlnégò pòsłëgòwaniô sã jãzëkã miészëznë w priwatnym i pùblicznym żëcym; 2) rozkòscérzaniô i wëmianë infòrmacëjów w jãzëkù miészëznë; 3) dôwaniô w jãzëkù miészëznë infòrmacëjów ò priwatny przirodze; 4) ùczbë jãzëka miészëznë abò w jãzëkù miészëznë. (...)

Art. 16. Minister przënôléżny do sprawów religijnëch wëznaniów a nôrodnëch i etnicznëch miészëznów zarządzô dolmaczënk hewòtnégò ùstôwù na jãzëczi miészëznów.

Rozdzél 3

Pòùczëna i kùltura

Art. 17. Realizacëjô prawa òsobów nôleżącëch do miészëznów do ùczbë jãzëka miészëznë abò w jãzëkù miészëznë, a téż prawò nëch òsobów do ùczbë historëje i kùlturë miészëznë òdbëwô sã wedle prawidłów i wedle szlachù naznaczonégò w ùstôwie z dnia 7 séwnika 1991 r. ò systemie pòùczënë (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, pòz. 2572, Nr 273, pòz. 2703 i Nr 281, pòz. 2781).

Art. 18. 1. Òrganë pùbliczny rządzënë są òbòwiązóné pòdjimac pasowné strzódczi w célu wspiéraniô dzejaniô zgrôwającégò do chrónië, ùtrzimaniô i rozwiju kùlturowi juwernotë miészëznów. 2. Strzódkama, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 1, mògą bëc w òsoblëwòscë célowé abò subiektowé dotacëje na: 1) dzejanié kùlturowëch institucëjów, artisticzny rësznotë i ùrobiznë miészëznów a artisticznëch rozgracëjôw mającëch jawerną wôżnotã dlô kùlturë miészëznów; 2) inwesticëje mającé na célu ùtrzimanié kùlturowi juwernotë miészëznów; 3) wëdôwanié ksążków, cządników, perijodików i lecënkòwëch drëków w jãzëkach miészëznów abò w pòlsczim jãzëkù, w drëkòwóny pòstacëje a w jinëch technikach zôpisu òbrazu i zwãkù; 4) wspiéranié telewzérnikòwëch programów i rediowëch aùdicëjów realizowónëch przez miészëznë; 5) chróniã môlów sparłãczonëch z kùlturą miészëznów; 6) paradnicowé dzejanié; 7) prowadzenié bibliotéków a dokùmeńtacëje kùlturowégò i artisticznégò żëcô miészëznów; 8) edukacëjã dzeców i młodzëznë realizowóną w rozmajitëch fòrmach; 9) propagòwanié wiédzë ò miészëznach; 10) jiné programë realizëjącé céle, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 1, a wspiérającé naszińską integracëjã miészëznów. 3. Dotacëje, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 2, przëznôwóné są z dzélu bùdżetu państwa, chtërnégò disponeńtã je minister przënôléżny do sprawów religijnëch wëznaniów a nôrodnëch i etnicznëch miészëznów, mògą bëc dôwóné z òminiãcym òtemkłégò kònkùrsu bédënków. Minister przënôléżny do sprawów religijnëch wëznaniów a nôrodnëch i etnicznëch miészëznów kòżdégò rokù ògłôszô prawidła pòstãpòwaniô w sprawach tikającëch dôwaniô dotacëjów, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 2. Przepisë art. 14-18 ùstôwù z dnia 24 łżëkwiata 2003 r. ò dzejanim pùblicznégò pòżëtkù i ò wòlońtérnoce (Dz.U. Nr 96, pòz. 873 a z 2004 r. Nr 64, pòz. 593, Nr 116, pòz. 1203 i Nr 210, pòz. 2135) ùżiwô sã pasowno. (...)5. Subiektowé dotacëje, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 2, mògą dostawac òrganizacëje miészëznë abò mającé jawerną wôżnotã dlô kùlturë miészëznë kùlturowé institucëje. Przepis art. 73 ùst. 4 ùstôwù z dnia 26 lëstopadnika 1998 r. ò pùblicznëch finansach (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, pòz. 148, z pòzdzészima zjinakama) ùżiwô sã pasowno.

Rozdzél 4

Regionalny jãzëk

Art. 19. 1. Za regionalny jãzëk w rozmienim ùstôwù, zgódno z Eùropejską Kôrtą Regionalnëch abò Miészëznowëch Jãzëków, ùznôwô sã jãzëk, chtëren: 1) je tradicëjno brëkòwóny na òbéńdze gwësnégò państwa przez jegò naszińców, chtërny są karnã wielënowò mniészim jak pòòstałé lëdztwò negò państwa; 2) je jiny jak òficjalny jãzëk negò państwa; nie objimô to ani dialektów òficjalnégò jãzëka państwa, ani jãzëków migrańtów. 2. Regionalnym jãzëkã w rozmienim ùstôwù je kaszëbsczi jãzëk. Przepisë art. 7-15 ùżiwô sã pasowno, leno przez wielënã mieszkańców gminë, ò chtërny je mòwa w art. 14, nót je rozmiec wielënã òsobów pòsłëgòwającëch sã regionalnym jãzëkã, urzãdowò ùgòdzoną jakno skùtk slédnégò òglowégò spisënkù.

Art. 20. 1. Realizacëjô prawa òsobów pòsłëgòwającëch sã jãzëkã, ò chtërnym je mòwa w art. 19, do ùczbë negò jãzëka abò w nym jãzëkù òdbiwô sã wedle prawidłów i wedle szlachù naznaczonëch w ùstôwie wëmienionym w art. 17. 2. Òrganë pùbliczny rządzënë są òbòwiązóné pòdjimac pasowné strzódczi w célu wspiéraniô dzejaniô zgrôwającégò do ùtrzimaniô i rozwiju jãzëka, ò chtërnym je mòwa w art. 19. Przepisë art. 18 ùst. 2 i 3 a ùst. 5 ùżiwô sã pasowno. 3. Strzódkama, ò chtërnëch je mòwa w ùst. 2, mògą bëc téż strzódczi przekazowóné z bùdżetu jednostczi òbéńdowi samòrządzënë òrganizacëjóm abò institucëjóm, realizëjącym wëznôczoné robòtë mającé na célu ùtrzimanié i rozwij jãzëka, ò chtërnym je mòwa w art. 19. (...)

Bùtnowé lënczi[edicëjô | editëjë zdrój]