Nowi Jork (stón) - rozeszłoscë midzë wersjama

Editëjë lënczi
Z Wikipedia
Przeglądaj historię interaktywnie
← Pòprzédnô edicëjôNôslédnô edicëjô →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
jãzëk, red., kat. itd.....
Linijô 1: Linijô 1:
[[Òbrôzk:New_York_in_United_States.svg|thumb|Stón Nowi Jork na kôrce USA]]
⚫
( ang. State of New York lub York State ) – stón w nordowò – wschòdni czãszczi Zjednónëch Krajów Americzi ( USA ).
[[Òbrôzk:Flag of New York.svg|thumb|Stanica Nowégò Jorkù]]
[[Òbrôzk:Statue of Liberty, NY.jpg|thumb|Sztatura Wòlnoscë]]
⚫
'''Nowi Jork''' (ang. State of New York lub New York State ) – stón w nordowò-wschòdni czãscy [[Zjednóné Kraje Americzi|Zjednónëch Krajów Americzi]]. Stolëcą je Albany.


== Historiô ==
'''Historëjô'''


Przóde ( czej jesz ni bëło tam Eùropejczików ) ne òbszarë zamieszkiwełë Indiónë ''Mohegôn, Munsee i Delawarowie'' ( grëpa algonkińskô ), a téż ''Mòhawk, Òneidô,'' ''Ònondagô, Cayugô i Senekô''. Pierwim Eùropejczikã, chtëren nawiedzëł òbéńdã przińdniégò Nowigò Jorkù bëł Giowanni da Verrazzano w 1524 rokù. Henry Hùdson w 1609 rokù òdkrëł przédnią rzékã stónu, póżni pòzwóną jegò mionã. Pierwszima stójnëma eùropejszczima òsëdléńcama bëlë Hòlandrzë, chtërni òd 1613 rokù òrganizowëlë w òbrëmienim Manhatanu swòjiznowy zamòrsczi òbszôr. Le pózni pò III wòjnie anielskò – hòlendôrsczi òddałë zemie Anglikóm, chtërni pòzwalë zemiã mionã ''Prowincjô Nowi Jork'' ( 1777 r. ) Òstateczno òbszôrë Nowégò Jorkù stałë sã swòjizną Zjednónëch Krajów Americzi pò 1797 rokù na skùtk pòdpisónëch ùgòdów z Indiónama .
Przódë (czej jesz nie bëło tam Eùropejczików) ne òbszarë zamieszkiwalë Jindianie Mohegan, Munsee i Delawarowie (algonkińskô grëpa), a téż Mohawk, Oneida, Onondaga, Cayuga i Seneka. Pierwim Eùropejczikã, chtëren nawiedzëł òbéńdã przińdnégò Nowégò Jorkù béł Giovanni da Verrazzano w 1524 rokù. Henry Hudson w 1609 rokù òdkrëł główną rzékã stanu, pózni pòzwóną jegò mionã. Pierwszima stójnyma eùropejszczima òsëdléńcama bëlë Hòlandrzë, chtërni òd 1613 rokù òrganizowelë w òbrëmienim Manhatanu swòjiznowy zamòrsczi òbszôr. Le pózni pò III wòjnie anielskò–hòlendersczi òddalë te zemie Anglikóm, chtërny nadalë ji nowé miono ''Prowincjô Nowi Jork'' (1777 r.). Òstateczno òbszarë Nowégò Jorkù stałë sã swòjizną Zjednónëch Krajów Americzi na skùtk ùgòdów pòdpisónëch do 1797 rokù z Jindianama .


'''Geògrafiô'''
==Geògrafiô==


Stón je usadłé krótkò jezora Òntario i Erie,a òd pôłniowégò wschòdu tikô Atlanticczégò Òceanu. Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to : Niagarô, Hudson, Rzeka Świãtégò Wawrzëńca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stónama jak: Vermoùnt, Cònnecticut, New Jersey i Pensënwaliô. Nôwiãkszim gardem stónu je Nowi Jork, gdze żëje bez mała pòłowa jegò mieszkóńców. Jinszé wiôldzi gardë to: Bùfalo, Rochester, Sëracuze i stolëca stónu – Albanë.
Stón rozcëgô sã òd jezora Ontario i Erie do [[ Atlanticczi Òcean|Atlanticczégò Òceanu]] (tikô gò na pôłniowim wschòdze). Na nordze mô grańcë z [[Kanada|Kanadą]]. Nôwiãkszé rzeczi to: Niagara, Hudson, Rzéka Świãtégò Wawrzińca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stanama jak: Vermount, Connecticut, New Jersey i Pennsylvania. Nôwiãkszim gardã stanu je [[Nowi Jork]], gdze żëje bezmała pòłowa jegò mieszkańców. Jinszé wiôldżé gardë to: Buffalo, Rochester, Syracuse i stolëca stónu – Albany.


'''Demògrafiô'''
== Demògrafiô ==

⚫
Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców (2005). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :
⚫
*[[anielsczi jãzëk]] – 71,84%
⚫
*[[szpańsczi jãzëk]] – 14,08 %
⚫
*chińsczi jãzëk – 1,66 %
⚫
*[[rusczi jãzëk]] – 1,33 %
⚫
*[[Italsczi jãzëk|włosczi jãzëk]] – 1,27 %
⚫
*[[francësczi jãzëk]] – 0,8 %
⚫
*kreòlsczi jãzëk – 0,65 %
⚫
*jãzëk jidisz – 0,6 %
⚫
*kòreańsczi jãzëk – 0,6 %
*[[pòlsczi jãzëk]] – 0,54 %

⚫
== Religiô ==


⚫
Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców ( 2005 ). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :
⚫
*jãzëk anielsczi – 71,84%
⚫
*jãzëk szpańsczi – 14,08 %
⚫
*jãzëk chińsczi – 1,66 %
⚫
*jãzëk rusczi – 1,33 %
⚫
*jãzëk włosczi – 1,27 %
*jãzëk francëszczi – 0,8 %
⚫
*jãzëk kreòlsczi – 0,65 %
⚫
*jãzëk jidysz – 0,6 %
⚫
*jãzëk kòreańsczi – 0,6 %
⚫
*jãzëk pòlsczi – 0,54 %
⚫
====Religiô====
*katolëcyzm – 39 %
*katolëcyzm – 39 %
*protestantizm – 32 %
*protestantizm – 32 % (w tim [[lëtërstwò]] 11%)
*niewiérnicë – 17 %
*bez wëznaniô – 17 %
*judajizm – 6 %
*judajizm – 6 %
*òstałë ( islam, buddizm,hinduizm, ...) – 6 %
*òstałë (m. jin. islam, buddizm, hinduizm) – 6 %<ref>[http://www.pewforum.org/files/2013/05/report-religious-landscape-study-full.pdf ''U.S. Religious Landcape Survey'']</ref>

Nôwiãkszima religijnëma grëpama w 2010 rokù bëłë :
Nôwiãkszima religijnëma grëpama w 2010 rokù bëłë<ref>[http://www.thearda.com/rcms2010/r/s/04/rcms2010_04_state_name_2010.asp ''Arizona Religious Traditions, 2010'']</ref>:
*kòscół katolëcczi: 6 286 916
*[[Katolëcczi Kòscół]]: 6 286 916
*Judajizm : 784 106
*[[Judajizm]]: 784 106
*Mùzułmaństwò : 392 953
*[[Jislam|Mùzułmaństwò]]: 392 953
*Protestantizm : 374 521
*Protestantizm : 374 521
*Zjednóny Kòscół Metodëstëczny : 328 315
*Zjednóny Metodisticzny Kòscół: : 328 315
*Zelonoświãtkòwcë : 175 000
*Zelonoswiãtkòwcë : 175 000
*Kòscół Babtistów : 173 407
*Kòscół Baptistów : 173 407
*Kòscół Epistopôlny : 163 730
*Kòscół Episkòpalny : 163 730
*Kòscół Ewangelëckò – Lëterańsczi : 134 407
*[[Lëtërstwò|Kòscół Ewangelëckò–Lëterańsczi]]: 134 407
*Kòscół Prezbiterôńsczi : 116 960
*Prezbiteriańsczi Kòscół: 116 960

=====Ùniwersitetë=====
==Ùniwersitetë==
#Gardné Ùniwersitet z Nowégò Jorkù ( City University of New York )
*City University of New York
#Còrnell Ùniwersitet
*Cornell Uniwersity
#Siracùse Ùniwersitet
*Siracuse Uniwersity
#Còlùmbiô Ùniwersitet
*Columbia University
======Apartnoścë======

⚫
Sztatùra Wòlnoścë, wòdospôd Niagarô, Wëższô Wòjskòwô Szkòła ''West Point'', Westrzédni Pôrk i jinsze.
== Nôwiãkszi turisticzny atrakcje==
⚫
Sztatura Wòlnoscë, Wòdospôd Niagara, Wëższô Wòjskòwô Szkòła ''West Point'', Central Park i jinszé.

== Przëpisczi ==
{{przëpisë}}

[[Kategòrëjô:Zjednóné Kraje Americzi]]

Wersëjô z 22:24, 26 stë 2016

Stón Nowi Jork na kôrce USA
Stanica Nowégò Jorkù
Sztatura Wòlnoscë

Nowi Jork (ang. State of New York lub New York State ) – stón w nordowò-wschòdni czãscy Zjednónëch Krajów Americzi. Stolëcą je Albany.

Historiô

Przódë (czej jesz nie bëło tam Eùropejczików) ne òbszarë zamieszkiwalë Jindianie Mohegan, Munsee i Delawarowie (algonkińskô grëpa), a téż Mohawk, Oneida, Onondaga, Cayuga i Seneka. Pierwim Eùropejczikã, chtëren nawiedzëł òbéńdã przińdnégò Nowégò Jorkù béł Giovanni da Verrazzano w 1524 rokù. Henry Hudson w 1609 rokù òdkrëł główną rzékã stanu, pózni pòzwóną jegò mionã. Pierwszima stójnyma eùropejszczima òsëdléńcama bëlë Hòlandrzë, chtërni òd 1613 rokù òrganizowelë w òbrëmienim Manhatanu swòjiznowy zamòrsczi òbszôr. Le pózni pò III wòjnie anielskò–hòlendersczi òddalë te zemie Anglikóm, chtërny nadalë ji nowé miono Prowincjô Nowi Jork (1777 r.). Òstateczno òbszarë Nowégò Jorkù stałë sã swòjizną Zjednónëch Krajów Americzi na skùtk ùgòdów pòdpisónëch do 1797 rokù z Jindianama .

Geògrafiô

Stón rozcëgô sã òd jezora Ontario i Erie do Atlanticczégò Òceanu (tikô gò na pôłniowim wschòdze). Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to: Niagara, Hudson, Rzéka Świãtégò Wawrzińca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stanama jak: Vermount, Connecticut, New Jersey i Pennsylvania. Nôwiãkszim gardã stanu je Nowi Jork, gdze żëje bezmała pòłowa jegò mieszkańców. Jinszé wiôldżé gardë to: Buffalo, Rochester, Syracuse i stolëca stónu – Albany.

Demògrafiô

Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców (2005). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :

Religiô

  • katolëcyzm – 39 %
  • protestantizm – 32 % (w tim lëtërstwò 11%)
  • bez wëznaniô – 17 %
  • judajizm – 6 %
  • òstałë (m. jin. islam, buddizm, hinduizm) – 6 %[1]

Nôwiãkszima religijnëma grëpama w 2010 rokù bëłë[2]:

Ùniwersitetë

  • City University of New York
  • Cornell Uniwersity
  • Siracuse Uniwersity
  • Columbia University

Nôwiãkszi turisticzny atrakcje

Sztatura Wòlnoscë, Wòdospôd Niagara, Wëższô Wòjskòwô Szkòła West Point, Central Park i jinszé.

Przëpisczi

  1. ↑ U.S. Religious Landcape Survey
  2. ↑ Arizona Religious Traditions, 2010
Z "https://csb.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowi_Jork_(stón)&oldid=172928"