Nowi Jork (stón) - rozeszłoscë midzë wersjama

Z Wikipedia
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Linijô 9: Linijô 9:
Stón je usadłé krótkò jezora Òntario i Erie,a òd pôłniowégò wschòdu tikô Atlanticczégò Òceanu. Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to : Niagarô, Hudson, Rzeka Świãtégò Wawrzëńca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stónama jak: Vermoùnt, Cònnecticut, New Jersey i Pensënwaliô. Nôwiãkszim gardem stónu je Nowi Jork, gdze żëje bez mała pòłowa jegò mieszkóńców. Jinszé wiôldzi gardë to: Bùfalo, Rochester, Sëracuze i stolëca stónu – Albanë.
Stón je usadłé krótkò jezora Òntario i Erie,a òd pôłniowégò wschòdu tikô Atlanticczégò Òceanu. Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to : Niagarô, Hudson, Rzeka Świãtégò Wawrzëńca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stónama jak: Vermoùnt, Cònnecticut, New Jersey i Pensënwaliô. Nôwiãkszim gardem stónu je Nowi Jork, gdze żëje bez mała pòłowa jegò mieszkóńców. Jinszé wiôldzi gardë to: Bùfalo, Rochester, Sëracuze i stolëca stónu – Albanë.


'''Demografiô'''
'''Demògrafiô'''


Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców ( 2005 ). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :
Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców ( 2005 ). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :

Wersëjô z 20:06, 24 stë 2016

( ang. State of New York lub York State ) – stón w nordowò – wschòdni czãszczi Zjednónëch Krajów Americzi ( USA ).

Historëjô

Przóde ( czej jesz ni bëło tam Eùropejczików ) ne òbszarë zamieszkiwełë Indiónë Mohegôn, Munsee i Delawarowie ( grëpa algonkińskô ), a téż Mòhawk, Òneidô, Ònondagô, Cayugô i Senekô. Pierwim Eùropejczikã, chtëren nawiedzëł òbéńdã przińdniégò Nowigò Jorkù bëł Giowanni da Verrazzano w 1524 rokù. Henry Hùdson w 1609 rokù òdkrëł przédnią rzékã stónu, póżni pòzwóną jegò mionã. Pierwszima stójnëma eùropejszczima òsëdléńcama bëlë Hòlandrzë, chtërni òd 1613 rokù òrganizowëlë w òbrëmienim Manhatanu swòjiznowy zamòrsczi òbszôr. Le pózni pò III wòjnie anielskò – hòlendôrsczi òddałë zemie Anglikóm, chtërni pòzwalë zemiã mionã Prowincjô Nowi Jork ( 1777 r. ) Òstateczno òbszôrë Nowégò Jorkù stałë sã swòjizną Zjednónëch Krajów Americzi pò 1797 rokù na skùtk pòdpisónëch ùgòdów z Indiónama .

Geògrafiô

Stón je usadłé krótkò jezora Òntario i Erie,a òd pôłniowégò wschòdu tikô Atlanticczégò Òceanu. Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to : Niagarô, Hudson, Rzeka Świãtégò Wawrzëńca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stónama jak: Vermoùnt, Cònnecticut, New Jersey i Pensënwaliô. Nôwiãkszim gardem stónu je Nowi Jork, gdze żëje bez mała pòłowa jegò mieszkóńców. Jinszé wiôldzi gardë to: Bùfalo, Rochester, Sëracuze i stolëca stónu – Albanë.

Demògrafiô

Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców ( 2005 ). Hewò lëdze gôdają pòstãpnëma jãzëkama :

  • jãzëk anielsczi – 71,84%
  • jãzëk szpańsczi – 14,08 %
  • jãzëk chińsczi – 1,66 %
  • jãzëk rusczi – 1,33 %
  • jãzëk włosczi – 1,27 %
  • jãzëk francëszczi – 0,8 %
  • jãzëk kreòlsczi – 0,65 %
  • jãzëk jidysz – 0,6 %
  • jãzëk kòreańsczi – 0,6 %
  • jãzëk pòlsczi – 0,54 %

Religiô

  • katolëcyzm – 39 %
  • protestantizm – 32 %
  • niewiérnicë – 17 %
  • judajizm – 6 %
  • òstałë ( islam, buddizm,hinduizm, ...) – 6 %

Nôwiãkszima religijnëma grëpama w 2010 rokù bëłë :

  • kòscół katolëcczi: 6 286 916
  • Judajizm : 784 106
  • Mùzułmaństwò : 392 953
  • Protestantizm : 374 521
  • Zjednóny Kòscół Metodëstëczny : 328 315
  • Zelonoświãtkòwcë : 175 000
  • Kòscół Babtistów : 173 407
  • Kòscół Epistopôlny : 163 730
  • Kòscół Ewangelëckò – Lëterańsczi : 134 407
  • Kòscół Prezbiterôńsczi : 116 960
Ùniwersitetë
  1. Gardné Ùniwersitet z Nowégò Jorkù ( City University of New York )
  2. Còrnell Ùniwersitet
  3. Siracùse Ùniwersitet
  4. Còlùmbiô Ùniwersitet
Apartnoścë

Sztatùra Wòlnoścë, wòdospôd Niagarô, Wëższô Wòjskòwô Szkòła West Point, Westrzédni Pôrk i jinsze.