Słoweniô

Z Wikipedia
(Przeczerowóné z Sloweńskô)
Republika Slovenija
Słoweniô
Fana Słowenie
Fana
Herb Słowenie
Herb
Mòtto: fëlëje òficjalné rzëczenié
Słoweniô na karce
Òficjalny jãzëk słoweńsczi
Stolëca Lublana
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
20 273 km²
0,6%
Lëdztwò (2017) 1 972 126
Dëtk Euro € (EUR)
Czasowô cona UTC +1
Nôrodné swiãto 25 czerwińca
Himn Zdravljica
Kòd SI
Internet .si
Telefón +386

Słoweniô (téż: Słoweńskô) – państwò w pôłniowim dzélu westrzédny Eùropë, nôleżącé do Eùropejsczi Ùnie. Grańczi z Aùstrią, Chòrwacją, Madżarską i Italską.

Geògrafiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòłożenié[edicëjô | editëjë zdrój]

Leżi w pôłniowim dzélu westrzédny Eùropë, pòmidzë Aùstrią i Chórwacją.

Wiéchrzëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

  • całownô: 20,273 km²
  • wiéchrzëzna lądu: 20,151 km²
  • wiéchrzëzna wòdów: 122 km²
  • môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 155.

Lądowé grańce[edicëjô | editëjë zdrój]

Brzegòwô liniô[edicëjô | editëjë zdrój]

Słoweńsczi ùbrzég z klifama

46,6 km

Klimat[edicëjô | editëjë zdrój]

Strzódzemnomòrsczi klimat na ùbrzegù; na plaskati wëżawie i dolënach na pòrénkù klimat kòntinentalny, z chłodną zëmą i łagódnym abò gòrącym latã.

Ùsztôłcenié terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Fizycznô kôrta Słowenie

Na ùbrzegù rozcygô sã plaskatô wëżawa Kras; w nordowò-zôpadnym dzélu rozcygô sã górsczi region (Julijsczi Alpë), chtëren przëlégô do teritorium Włoch i Aùstrie (na nordze); na pòrénkù przeplôtają sã wëszawë i dolëznë z mnodżima rzékama.

Wësokòsc terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Górsczi krôjòbrôz Słowenie (Julijsczi Alpë)
  • strzédnô wësokòsc: 492 m. n.r.m.
  • nôniższô wësokòsc: o m. n.r.m. (Adriaticczé Mòrze)
  • nôwëższi czëp: 2,864 m. n.r.m. (Triglav)

Gruńtë wedle ùżiwaniô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • rolné gruńtë 22,8 % (w tim 8,4% òrnëch gruńtów)
  • lasë 62,3% (w 2011)

Lëdze i spòlëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòpùlacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • wielëna lëdztwa: 1,972,126 (wôrtoscë szacowóné na lëpińc 2017)
  • môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 147.

Etniczné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

Słoweńcë 83.1%, Serbòwie 2%, Chòrwacë 1.8%, Bòsniacë 1.1% (pòdôwczi òglowégò spisënkù z 2002)

Jãzëczi[edicëjô | editëjë zdrój]

słoweńsczi (òficjalny) 91.1%, serbò-chòrwacczi 4.5% (pòdôwczi òglowégò spisënkù z 2002)

Religijné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

katolëcë 57.8%, mùzułmanie 2.4%, prawòsławny 2.3%

Ùrbanizacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

Lublana
  • mieskô pòpùlacjô: 49,6% (w 2017)
  • wikszé miesczé westrzódczi: Lublana (stolëca) – 279,000 mieszkańców (w 2014)

Pòliticzny system[edicëjô | editëjë zdrój]

  • òficjalnô pòzwa: Repùblika Słoweniô (słoweń. Republika Slovenija)
  • pòliticzny ùstôw: parlamentarnô repùblika
  • stolëca: Lublana
  • czasowô cona: UTC+1
  • nôrodny himn: „Zdravljica” (Toast)

Wëkònôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

  • pezydent: Borut Pahor (òd 22 gòdnika 2012)
  • premier: Marjan Šarec (òd 13 séwnika 2018)

Ùstawòdôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

Dwùjizbowi parlament, w skłôd jaczégò wchôdô Państwòwô Radzëzna (słoweń. Državni Svet; 40 nôleżników na piãcolatną kadencjã) i Państwòwé Zéńdzenié (słoweń. Državni Zbor; 90 nôleżników na sztërëlatną kadencjã; dwùch z nich wëbiérô sã w òsóbnëch welownëch òkrãżach dlô włosczi i wãgersczi miészëznë).

Bibliografiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Bùtnowé lënczi[edicëjô | editëjë zdrój]

Państwa w Eùropie
Albańskô | Andorra | Aùstriô | Belgijskô | Biôłorus | Bòsnijô ë Hercegòwina | Bùlgarskô | Chòrwackô | Cyper | Czeskô Repùblika | Czôrnogóra | Dëńskô | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Islandëjô | Italskô | Lëtewskô | Liechtenstein | Luksembùrskô | Łotewskô | Madżarskô | Malta | Miemieckô | Mòłdawskô | Mònakò | Néderlandzkô | Nordowô Macedoniô | Norweskô | Pòlskô | Pòrtugalskô | Rumùńskô | Ruskô | San Marino | Serbskô | Sloweńskô | Słowackô | Szpańskô | Szwajcarskô | Szwedzkô | Tëreckô | Ùkrajina | Watikan | Wiôlgô Britanijô
Zanôléżné teritoria: Alandsczé òstrowë | Farersczé òstrowë | Gibraltar | Grenlandzkô | Guernsey | Jersey | Man | Svalbard
Ògrańczoné ùznanié: Kòsowò | Pòdniéstrze


Państwa z Eùro
Państwa Gòspòdarczi i Walutowi Ùniji

Aùstriô | Belgijskô | Chòrwacją | Cyper | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Italskô | Lëtewskô | Luksembùrskô | Łotewskô | Malta | Miemieckô | Néderlandzkô | Pòrtugalskô | Słowackô | Sloweńskô | Szpańskô

jine państwa: Andorra | Czôrnogóra | Kosowskô | Mònakò | San Marino | Watikan