Nowi Jork (stón)

Z Wikipedia
(Przeczerowóné z Nowi Jork)


Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.

Stón Nowi Jork na kôrce USA
Stanica Nowégò Jorkù
Sztatura Wòlnoscë

Nowi Jork (ang. State of New York lub New York State ) – stón w nordowò -wschòdni czãscy Zjednónëch Krajów Americzi. Stolëcą je Albany.

Historiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Przódë (czej jesz nie bëło tam Eùropejczików) ne òbszarë zamieszkiwelë Jindianie Mohegan, Munsee i Delawarowie (algònkińskô grëpa), a téż Mohawk, Oneida, Onondaga, Cayuga i Seneka. Pierwim Eùropejczikã, chtëren nawiedzył òbéńdã przińdnégò Nowégò Jorkù béł Giovanni da Verrazzano w 1524 rokù. Henry Hùdson w 1609 rokù òdkrił główną rzékã stanu, pózni pòzwóną jegò mionã. Pierszima stójnyma eùropejsczima òskòlańcama bëlë Hòlandrë, chtërni òd 1613 rokù òrganizowelë w òbrëmienim Manhatanu swòjiznowé zamòrsczi òbszôr. Le pózni pò III wòjnie anielskò–hòlendersczi òddelë te zemie Anglikóm, chtërny nadelë ji nowé miono Prowincjô Nowi Jork (1777 r.). Òstateczno òbszarë Nowégò Jorkù stałë sã swòjizną Zjednónëch Krajów Americzi na skùtk ùgòdów pòdpisónëch do 1797 rokù z Jindianama .

Geògrafiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Stón rozcygô sã òd jezora Òntario i Erie do Atlanticczégò Òceanu (tikô gò na pôłniowim wschòdze). Na nordze mô grańcë z Kanadą. Nôwiãkszé rzeczi to: Niagara, Hùdson, Rzéka Swiãtégò Wawrzińca. Stón Nowi Jork leżi pòmidzë taczima stanama jak: Vermount, Connecticut, New Jersey i Pennsylvania. Nôwiãkszim gardã stanu je Nowi Jork, gdze żëje bezmała pòłowa jegò mieszkańców. Jinszé wiôldżé gardë to: Bùffalo, Rochester, Syracusë i stolëca stónu – Albany.

Demògrafiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Nowi Jork mô 17 421 800 mieszkańców (2005). Hewò lëdze gôdają pòstãpnyma jãzëkama :

Religiô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • katolëcyzna – 39 %
  • protestantizna– 32 % (w tim Lëterstwò 11%)
  • bez wëznaniô – 17 %
  • judajizna – 6 %
  • òstałë (m. jin. islam ...) – 6 %[1]

Nôwikszima religijnyma grëpama w 2010 rokù bëłë[2]:

Ùniwersitetë[edicëjô | editëjë zdrój]

  • City University of New York
  • Cornell Uniwersity
  • Siracuse Uniwersity
  • Columbia University

Nôwiãkszi turisticzny atrakcje[edicëjô | editëjë zdrój]

Sztatura Wòlnoscë, Wòdospôd Niagara, Wëższô Wòjskòwô Szkòła West Point, Central Park i jinszé.

Przëpisczi[edicëjô | editëjë zdrój]