Bùłgariô

Z Wikipedia
(Przeczerowóné z Bùlgarskô)
Република България
Bùłgariô
Fana Bùłgarie
Fana
Herb Bùłgarie
Herb
Mòtto: Съединението прави силата
Bùłgariô na karce
Òficjalny jãzëk bùłgarsczi
Stolëca Sofia
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
110 879 km²
2,16%
Lëdztwò (2018) 7 057 504
Dëtk lew (BGN)
Czasowô cona UTC +2
Nôrodné swiãto 3 strëmiannika
Himn Miła Rodino
Kòd BG
Internet .bg
Telefón +359

Bùłgariô (téż: Bùłgarskô; bùłg. България, òficjalnô pòzwa: Repùblika Bùłgariô, bùłg. Република България) – państwò w pôłniowòpòrénkòwi Eùropie. Mô przistãp do Czôrnégò Mòrza. Òd nordë grańczi z Rumùnią, òd pôłniégò z Grecją i Tërëcką, a òd zôpadu z Nordową Macedonią i Serbią. Nôleżi do NATO i Eùropejsczi Ùnie. Stolëcą Bùłgarie je gard Sofia.

Geògrafiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòłożenié[edicëjô | editëjë zdrój]

Leżi w pôłniowòpòrénkòwi Eùropie, pòmidzë Rumùnią i Tërecką, na pòrénkù mô przëstãp do Czôrnégò Mòrza.

Wiéchrzëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

Kôrta Bùłgarie
  • całownô: 110,879 km²
  • wiéchrzëzna lądu: 108,489 km²
  • wiéchrzëzna wòdów: 2,390 km²
  • môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 106.

Lądowé grańce[edicëjô | editëjë zdrój]

Brzegòwô liniô[edicëjô | editëjë zdrój]

Bùłgariô mô brzegòwą liniã ò długòscë 354 km.

Klimat[edicëjô | editëjë zdrój]

W Bùłgarie wastëje miérny klimat, je cepło i sëchò òb lato, chłodno i sëro òb zëmã.

Ùsztôłcenié terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Fizycznô kôrta Bùłgarie

Ùsztôłcenié terenu Bùłgarie je zwiksza górzësté, na nordze i pôłniowim wschòdze niżawë.

Wësokòsc terenu[edicëjô | editëjë zdrój]

Nôwëższi czëp Bùłgarie – Musała (2,925 m. n.r.m.)
  • strzédnô wësokòsc: 472 m. n.r.m.
  • nôniższô wësokòsc: o m. n.r.m. (Czôrné Mòrze)
  • nôwëższi czëp: 2,925 m. n.r.m. (Musała)

Gruńtë wedle ùżiwaniô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • rolné gruńtë 46,9 % (w tim 29,9% òrnëch gruńtów)
  • lasë 36,7% (w 2011)

Lëdze i spòlëzna[edicëjô | editëjë zdrój]

Pòpùlacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

  • wielëna lëdztwa: 7,057,504 (wôrtoscë szacowóné na lëpińc 2018)
  • môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 104.

Etniczné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

Bùłgarzë w nôrodnëch ruchnach

Bùłgarzë 76.9%, Tërcë 8%, Cëgóni 4,4%, Bòsniacë 1.1% (wôrtoscë szacowóné na 2011)

Jãzëczi[edicëjô | editëjë zdrój]

Òficjalnym jãzëkã je bùłgarsczi, rodny dlô 76,8% mieszkańców. Jiné wôżné jãzëczi to (wôrtoscë szacowóné na 2011): tërecczi (8,2%) i romani (3,8%).

Religijné karna[edicëjô | editëjë zdrój]

Prawòsławnô katédra Aleksandra Newsczégò w Sofie

Prawòsławié wëznôwô 59,4% lëdztwa, 7,8% lëdztwa to mùzułmanie.

Ùrbanizacjô[edicëjô | editëjë zdrój]

Główné òbiektë Sofie
  • mieskô pòpùlacjô: 75% (w 2018)
  • wikszé miesczé westrzódczi: Sofia (stolëca) – 1,272,000 mieszkańców (w 2018)

Pòliticzny system[edicëjô | editëjë zdrój]

  • òficjalnô pòzwa: Repùblika Bùłgariô (bùłg. Република България)
  • pòliticzny ùstôw: parlamentarnô repùblika
  • stolëca: Sofia
  • czasowô cona: UTC+2
  • państwowé swiãto: 3 strëmiannika (Dzéń Wëzwòleniô)
  • nôrodny himn: „Miła Rodino” (Drogô Tatczëzno)

Wëkònôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

  • pezydent Rumen Radew (Румен Радев) (òd 22 stëcznika 2017)
  • premier Stefan Yanev (Стефан Янев) (òd 12 maja 2021)

Ùstawòdôwczô władza[edicëjô | editëjë zdrój]

Władzã ùstawòdôwczą sprôwiô jednojizbòwi parlament – Nôrodné Zéńdzenié (bùłg.Народно събрание), jaczi skłôdô sã z 240 nôleżników wëbiérónëch na sztërëlatną kadencjã.

Bibliografiô[edicëjô | editëjë zdrój]

Państwa w Eùropie
Albańskô | Andorra | Aùstriô | Belgijskô | Biôłorus | Bòsnijô ë Hercegòwina | Bùlgarskô | Chòrwackô | Cyper | Czeskô Repùblika | Czôrnogóra | Dëńskô | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Islandëjô | Italskô | Lëtewskô | Liechtenstein | Luksembùrskô | Łotewskô | Madżarskô | Malta | Miemieckô | Mòłdawskô | Mònakò | Néderlandzkô | Nordowô Macedoniô | Norweskô | Pòlskô | Pòrtugalskô | Rumùńskô | Ruskô | San Marino | Serbskô | Sloweńskô | Słowackô | Szpańskô | Szwajcarskô | Szwedzkô | Tëreckô | Ùkrajina | Watikan | Wiôlgô Britanijô
Zanôléżné teritoria: Alandsczé òstrowë | Farersczé òstrowë | Gibraltar | Grenlandzkô | Guernsey | Jersey | Man | Svalbard
Ògrańczoné ùznanié: Kòsowò | Pòdniéstrze