Bùłgariô

Република България Bùłgariô Fana Herb Mòtto: Съединението прави силата Òficjalny jãzëk bùłgarsczi Stolëca Sofia Fòrma państwa repùblika Wiéchrzëzna % wòdë 110 879 km² 2,16% Lëdztwò (2018) 7 057 504 Dëtk lew (BGN) Czasowô cona UTC +2 Nôrodné swiãto 3 strëmiannika Himn Miła Rodino Kòd BG Internet .bg Telefón +359

Bùłgariô (téż: Bùłgarskô; bùłg. България, òficjalnô pòzwa: Repùblika Bùłgariô, bùłg. Република България) – państwò w pôłniowòpòrénkòwi Eùropie. Mô przistãp do Czôrnégò Mòrza. Òd nordë grańczi z Rumùnią, òd pôłniégò z Grecją i Tërëcką, a òd zôpadu z Nordową Macedonią i Serbią. Nôleżi do NATO i Eùropejsczi Ùnie. Stolëcą Bùłgarie je gard Sofia.

Geògrafiô

Pòłożenié

Leżi w pôłniowòpòrénkòwi Eùropie, pòmidzë Rumùnią i Tërecką, na pòrénkù mô przëstãp do Czôrnégò Mòrza.

Wiéchrzëzna

Kôrta Bùłgarie

• całownô: 110,879 km²
• wiéchrzëzna lądu: 108,489 km²
• wiéchrzëzna wòdów: 2,390 km²
• môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 106.

Lądowé grańce

• òglowô długòsc wszëtczich grańców: 1,806 km
• państwa, z jaczima mô grańce: Grecjô 472 km, Nordowô Macedoniô 162 km, Rumùniô 605 km, Serbiô 344 km, Tërëckô 223 km

Brzegòwô liniô

Bùłgariô mô brzegòwą liniã ò długòscë 354 km.

Klimat

W Bùłgarie wastëje miérny klimat, je cepło i sëchò òb lato, chłodno i sëro òb zëmã.

Ùsztôłcenié terenu

Fizycznô kôrta Bùłgarie

Ùsztôłcenié terenu Bùłgarie je zwiksza górzësté, na nordze i pôłniowim wschòdze niżawë.

Wësokòsc terenu

Nôwëższi czëp Bùłgarie – Musała (2,925 m. n.r.m.)

• strzédnô wësokòsc: 472 m. n.r.m.
• nôniższô wësokòsc: o m. n.r.m. (Czôrné Mòrze)
• nôwëższi czëp: 2,925 m. n.r.m. (Musała)

Gruńtë wedle ùżiwaniô

• rolné gruńtë 46,9 % (w tim 29,9% òrnëch gruńtów)
• lasë 36,7% (w 2011)

Lëdze i spòlëzna

Pòpùlacjô

• wielëna lëdztwa: 7,057,504 (wôrtoscë szacowóné na lëpińc 2018)
• môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 104.

Etniczné karna

Bùłgarzë w nôrodnëch ruchnach

Bùłgarzë 76.9%, Tërcë 8%, Cëgóni 4,4%, Bòsniacë 1.1% (wôrtoscë szacowóné na 2011)

Jãzëczi

Òficjalnym jãzëkã je bùłgarsczi, rodny dlô 76,8% mieszkańców. Jiné wôżné jãzëczi to (wôrtoscë szacowóné na 2011): tërecczi (8,2%) i romani (3,8%).

Religijné karna

Prawòsławnô katédra Aleksandra Newsczégò w Sofie

Prawòsławié wëznôwô 59,4% lëdztwa, 7,8% lëdztwa to mùzułmanie.

Ùrbanizacjô

Główné òbiektë Sofie

• mieskô pòpùlacjô: 75% (w 2018)
• wikszé miesczé westrzódczi: Sofia (stolëca) – 1,272,000 mieszkańców (w 2018)

Pòliticzny system

• òficjalnô pòzwa: Repùblika Bùłgariô (bùłg. Република България)
• pòliticzny ùstôw: parlamentarnô repùblika
• stolëca: Sofia
• czasowô cona: UTC+2
• państwowé swiãto: 3 strëmiannika (Dzéń Wëzwòleniô)
• nôrodny himn: „Miła Rodino” (Drogô Tatczëzno)

Wëkònôwczô władza

• pezydent Rumen Radew (Румен Радев) (òd 22 stëcznika 2017)
• premier Stefan Yanev (Стефан Янев) (òd 12 maja 2021)

Ùstawòdôwczô władza

Władzã ùstawòdôwczą sprôwiô jednojizbòwi parlament – Nôrodné Zéńdzenié (bùłg.Народно събрание), jaczi skłôdô sã z 240 nôleżników wëbiérónëch na sztërëlatną kadencjã.

Bibliografiô

• Bùłgariô w „The World Factbook”