Afrika

Afrika – stolemna dzél swiata, na pôłnie od Eùropë i na zôpadze od Azëji, z chtërną je sparłaczona lądowo przez Suez. We wschòdnym i pôłniowim dzélu Africzi roscą nisczé i wësoczé trôwë, pòjedińczé drzewa (palmë, baòbabë, akacje), a téż préklowaté chwarzna.
Lëdztwò[edicëjô | editëjë zdrój]

W Africe mieszkô kòle 920 mln lëdzy.
Kraje Africzi[edicëjô | editëjë zdrój]
W Africe je 54 państwów ë zanôléżnych òbéńdów.
Fana | Państwò | Nôrodné miono kraju | Stolëca | Ùrzãdné i brëkòwané jãzëczi | Dëtkòwô jednota |
---|---|---|---|---|---|
![]() |
Algieriô abò Algierskô | Algeria | Algiers | arabsczi, berbersczi, francësczi | Algiersczi dënar |
![]() |
Angòlô | Angola | Luanda | pòrtugalsczi, Kikongo, Kimbundu, Umbundu | Angòlskô kwanza |
![]() |
Benin | Benin | Porto Novo | francësczi, Yòruba, Fòn | CFAńsczi frank |
![]() |
Bòtswanô | Botswana | Gaborone | Setswana, anielsczi | Botswańskô pula |
![]() |
Bùrkina Fasò | Burkina Faso | Ouagadougou | francësczi, Mòoré, Fula, Dioula | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Bùrundi | Burundi | Gitega | Kirundi, francësczi | Bùrundiańsczi frank |
![]() |
Czad | Chad | N'Djamena | francësczi, arabsczi | CFAńsczi frank |
![]() |
Demòkraticzna Repùblika Kòngo | DR Congo | Kinshasa | francësczi, Lingala, Kikongo, Swahili, Tshiluba | Kòngolësczi frank |
![]() |
Dżibùti | Djibouti | Dżibùti (gard) | francësczi, arabsczi, Afarsczi, Somali | Dżibùtëńsczi frank |
![]() |
Egipt | Egypt | Kairo | arabsczi (egipsczi dialekt) | Egipsczi funt |
![]() |
Eritrejô | Eritrea | Asmara | Tigrinya, Beja, arabsczi, Tigre, Kunama, Saho, Bilen, Nara, Afar, anielsczi | Eritreańskô nakfa |
![]() |
Eswatini abò Swaziland | Eswatini {Swaziland) | Mbabane | Swazi jãzëk, anielsczi | Swazisczi lilangeni, pôłniowôafrikaańsczi rand |
![]() |
Etiopiô | Iትዮጵያ Ītyōṗṗyā | Addis Abeba | Amharsczi | Etiopsczi birr |
![]() |
Gabón | Gabon | Libreville | francësczi, Fang, Myene, Punu, Nzebi | CFAńsczi frank |
![]() |
Gambiô | Gambia | Banjul | anielsczi, Mandinka, Fula, Wolof, Serer, Jola | Gambijsczi dalasi |
![]() |
Ghanô | Ghana | Accra | anielsczi, Asante Twi, Bono, Dagbani, Frafra, Kusaal, Hausa | Ghańsczi cedi |
![]() |
Gwinejô | Guinea | Conakry | francësczi, Fulani, Mandinka, Susu | Gwinejsczi frank |
![]() |
Gwinejô Bissau | Guinea-Bissau | Bisseau | pòrtugalsczi, górnowinejsczi kreole | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Kamerùn | Cameroon | Yaoundé | francësczi, anielsczi, Fula, Ewondo | CFAńsczi frank |
![]() |
Keniô | Kenya | Nairobi | Swahili, anielsczi | Kenijsczi sziling |
![]() |
Kòmòrë | Comoros Islands | Moroni | kòmòrôńsczi, francësczi, arabsczi | Kòmòròńsczi frank |
![]() |
Kòngo | Congo | Brazzaville | francësczi, Kituba, Kikongo, Lingala | CFAńsczi frank |
![]() |
Lesòthò | Lesotho | Maseru | Sotho, anielsczi | Lesothòńsczi loti |
![]() |
Liberiô | Liberia | Monrowia | anielsczi | Liberańsczi dolar |
![]() |
Libiô | Libya | Tripolis | arabsczi, berbersczi | Libijsczi dinar |
![]() |
Madagaskar | Madagascar | Antananarivo | Malagasczi, anielsczi | Malagasczi ariary |
![]() |
Malawi | Malawi | Lilongwe | Chichewi, anielsczi | Malawijskô kwacha |
![]() |
Mali | Mali | Bamako | francësczi, Bambara | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Marokò | Morocco, al-Maġhrib | Rabat | arabsczi, francësczi, | Marokańsczi dirham |
![]() |
Maùretaniô | Mauritania | Nouakchott | francësczi, anielsczi | Maùretańskô ouguiya |
![]() |
Maùritjùs | Mauritius | Port Louis | Kreole, Bhojpuri, francësczi, anielsczi | Mauritjùskô rupia |
![]() |
Mòzambik | Mozambique | Maputo | pòrtugalsczi | Mòzambijsczi metikal |
![]() |
Namibiô | Namibia | Windhoek | Afrikaans, anielsczi, miemiecczi, RuKwangali, Setswana, siLozi, !Kung | Nambijsczi dolar |
![]() |
Niger | Niger | Niamey | Hausa, Kanuri, francësczi, arabsczi | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Nigeriô | Nigeria | Abuja | Hausa, Igbo, Joruba, anielsczi | Nigeriôńskô naira |
![]() |
Òstrowë Swiãtégò Tomasza i Ksążãcô | São Tomé e Príncipe | São Tomé | pòrtugalsczi, saotomeńsczi kreole, forro, angòlsczi kreole | Saotomeńskô dobra |
![]() |
Pôłniowô Afrika, RPA | South Africa | Pretoria, Johannesburg, Bloomfontain | Zulu, Xhosa, Sotho, Tswana, Afrikaans, anielsczi | Pôłniowôafrikaańsczi rand |
![]() |
Pôłniowi Sùdan | South Sudan | Juba | Bari, Dinka, Luo, Murle, Nuer, Zande, Jubôarabsczi, anielsczi | Pôłniowôsùdańsczi funt |
![]() |
Repùblika Zelonégò Przilądka | Cape Verde | Praia | pòrtugalsczi, zelonòprzilądkòsczi creole | Zelonòprzilądkòsczi escudo |
![]() |
Repùblika Westrzódnoafrikańskô | Central African Republic | Bangui | francësczi, sango | CFAńsczi frank |
![]() |
Równikòwô Gwinejô | Equatorial Guinea | Molobo | szpańsczi, francësczi, pòrtugalsczi, Fang, Bube, Combe, Annobonesczi, Igbo | CFAńsczi frank |
![]() |
Rwandô | Rwanda | Kigali | Swahili, francësczi, anielsczi | Rwandejsczi frank |
![]() |
Senegal | Sénégal | Dakar | francësczi, Wolof | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Seszele | Seychelles | Victoria | francësczi, anielsczi, seszelsczi kreole | Seszelskô rupiô |
![]() |
Sierra Leone | Sierra Leone | Freetown (Sierra Leone) | Temne, Mende, anielsczi | Sierraleońsczi leon |
![]() |
Somaliô | Somalia | Mogadishu | Somali, arabsczi | Somalsczi sziling |
![]() |
Sùdan | Sudan | Chartum | Sùdańskôarabsczi, anielsczi | Sùdańsczi funt |
![]() |
Tanzaniô | Tanzania | Dodoma | Swahili, anielsczi | Tanzańsczi sziling |
![]() |
Togo | Togo | Lomé | Ewe, Kabiyé, francësczi, | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
![]() |
Tùnezjô | Tunisia | Tunis | arabsczi, berbersczi, francësczi | Tùnezejsczi dinar |
![]() |
Ùgandô | Uganda | Kampala | Swahili, anielsczi | Ùgandejsczi sziling |
![]() |
Zambiô | Zambia | Lusaka | Bemba, Nyanja, Tonga, Lozi, anielsczi | Zambijsko kwacha |
![]() |
Zôpadnô Sahara, dzelowô Sahrawi | Western Sahara; dzelowô Sahrawi | Laayounea, Tifariti | arabsczi, francësczi | Sahrawiskô peseta, marokańsczi dirham, algersczi dinar, mauritansko ouguiya |
![]() |
Zimbabwe | Zimbabwe | Harare | Shona, Ndebele, klikowi Koisan, anielsczi, Sotho, Tonga, Tswana, Xhosa, etc. | Zimbaweńsczi rozrachunkowi brutto dolar (zolar), pôłniowôafrikaańsczi rand, amerikańsczi dolar, eùro |
![]() |
Ùbrzég Słoniowëch Kłów | Côte d'Ivoire | Yamoussoukro | francësczi, Bété, Dioula, Baoulé, Abron, Agni, Cebaara, Senufo, etc. | Zôpadnôafrikańsczi CFAńsczi frank |
Zanôléżné teritoria: Ceuta | Kanarejscze Òstrowë | Madera | Melilla | Òstrów Sw. Helenë | Pelagijscze Òstrowë | Réunion | Sokotra
Teritoria z ògrańczoném ùznaniém: Somaliland | Zôpadnô Sahara (Sahrawi)

Państwa w Africe | |
---|---|
Algieriô | Angòlô | Benin | Bòtswanô | Bùrkina Faso | Bùrundi | Centralnô Afrika | Czad | DR Kòngo | Dżibùti | Egipt | Eritrejô | Eswatini | Etiopiô | Gabón | Gambiô | Ghanô | Gwinejô | Gwinejô Bissau | Kamerùn | Keniô | Kòmòrë | Kòngo | Lesòthò | Liberiô | Libiô | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokò | Maùretaniô | Maùritjùs | Mòzambik | Namibia | Niger | Nigeriô | Òstrowë Swiãtégò Tomasza i Ksążãcô | Pôłniowô Afrika | Pôłniowi Sùdan | Zeloni Przilądk | Równikòwô Gwinejô | Rwandô | Senegal | Seszele | Sierra Leone | Somaliô | Sùdan | Tanzaniô | Togo | Tunezjô | Ùgandô | Zambiô | Zimbabwe | Ùbrzég Słoniowëch Kłów | |
Zanôléżné teritoria: Ceuta * Kanarejscze Òstrowë * Madera * Melilla * Òstrów Sw. Helenë * Pelagijscze Òstrowë * Réunion * Sokotra | |
Teritoria z ògrańczoném ùznaniém: Somaliland | Zôpadnô Sahara (Sahrawi) |
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.