Pùrcel

Z Wikipedia

Pùrcel - (pol. pączek) pùlchné młodzewi kùszk z pszény mączi. Mô spłaszczony sztôłt. Je smażony na cemno-złotô farwã w głãbòczim szmôłcë. Tradicjô kôże je nadzewac przed smażeniém. Czedë pùrcel je ùpieczony, trzeba gò pòsmarowac roztopionym cëkrem pùdrem. Je to jedno z nôbarżi tradycyjnëch pòlsczich kùchów.

Pùrclë

Przëjeło sã, że cziej chtos w tłësty czwiôrtk nié zjé pùrcla, nie mdze mù sã wiodło. W tłësty czwiôrtk statystyczny Pòlôk zjada 2,5 pùrcla, a wszëtcë Pòlacë razã w tém czasu jedzóm jich kòl 100 milionów. Pierwi pùrclë nadzewało sã czasã migdałem abò òrzechem. Wierzono, że chto na taczi trafi, bãdze mieć szczescy w żëcém.

Pùrclë z serã

Na Sląskù pùrclë znóny są pòd pòzwą kreple. Pòzwa ta ma dawné pòchòdzenié. Wedle wëdóny w 1714 r. we Frankfùrce i Lipskù kroniczi slasczi (Der Schlesischen Kern-Chronicke) w òdrãbnym sląsczim jãzëkù ùżywónym w mòwie i sztuce (pòezji) jistniało òd dôwna słowò Kraeppel. W jãzëkù miemiecczim ni ma jednégò òkresleniô na taczi wyrób cëczierniczi, a słowò Pfannkuchen mòże òznaczac równo pùrcel jak i nalesnik. W Americe pùrcle sã zwónë doughnuts (donut). Mają sztôłt piestrzenia z dzërą w westrzódkù. Mniszi, barżi òkrągłë są holes.

Donut

Przësłowia ò pùrclach:[edicëjô | editëjë zdrój]

,,Czedë w tłësty czwiôrtk człowiek zjé wiele pùrclów, łaskawi Pón Bóg grzech óbżarstwa darëje.”

,,Tłësty czwiôrtk pùrclama swiãtëje, a ód Strzodë Pópielcowi pòst szëkùje.”

,,Ód tłëstégò czwiôrtkù do Jastrów- kłóni sã pòst.”

,,Chto w tłësty czwiôrtk nie zjé pùrclów wiele, temu mëszë zjedzą pòle i bãdze miôł pustą stodołã.”

,,Pòwiedzôł Bartk, że dzys je tłësty czwiôrtk. Jegò białka ùwierzëła i pùrclów nasmażëła”.

Skądka sã wzął Tłësty Czwiôrtk?[edicëjô | editëjë zdrój]

Tłësty Czwiôrtk to òstatni czwiôrtk przed Wiôldżim Pòstem. Rozpòczinô óstatny tidzéń karnawału. Czëdës tego dnia swiãtowano kùńc zëmë, pòczątk zymkù. Jimpreza rozpòczina sã òd tłëstégò jedzeniô: miãsa, kapùstë ze skwarkama, abò blós skwarkama. Pùrcle bëłë na òstatk. Tedë pùrclë miałë nadzenie ze słoninë. Zós sóm kùch nie bëł cëkrzony.

Wôrtoscë pùrcla:[edicëjô | editëjë zdrój]

Energiô 290 kcal
Biôłkò 5,3 g
Tłuszcz 10,9 g
Wãglowòdônë 43,5 g
Błonnik 1,1 g

Wiele czasu zajmie cë spalenié jednégò pùrcla?[edicëjô | editëjë zdrój]

  • 12 minut wchodzeniô pò trapach
  • 20 minut bieganiô
  • 30 minut jazdë na szrëcach
  • 40 minut chùtczégò szpacerù
  • 45 minut gòrącegò kùszkaniô
  • 50 minut òdkùrziwaniô
  • 60 minut czeszczeniô wescëloka
  • 60 minut tuńcowaniô
  • 120 minut pisaniô na kòmputrze
  • 120 minut seksù
  • 150 minut gôdczi przez telefón
  • 180 minut mëcégò
  • 180 minut zmiwaniô statków
  • 240 minut spaniégò
  • 300 minut jazda aùtã
  • 600 minut òbzëraniô zdrzélnika

Recepta na pùrclë:[edicëjô | editëjë zdrój]


Nôpierwi 14 dkg młodzów rozmieszac w szklance cepłégò mléka i 2 sklónkach mączi. Czej weroscą, dodac je do 2 kg mączi, wëmieszac. Tedë wlôc roztopioné masło (25 dkg), jesz jesz jednã sklónkã mléka i jniné dodatczi – cëczer waniliowi, skórã i sok z cytrónë. Wszëtkò wërabiac rãką i pòdsëpòwac mąką. Pòtemù ùlepic môłé kùgelczi, natkac marmeladą, ùłożëc na płócienku i òstawic jaż wërosną. Piec w głãbòczim òleju. Na kùńc ùmòczëwac Purce w krowinie zrobiony z cëkru pùdru i wòdë i smaczno zjesc.

Bibliografia:[edicëjô | editëjë zdrój]

Czerwińska, T., Pająk A., Lucyna S. Z kaszëbsczim w szkòle, Gduńsk 2001, s. 173
https://web.archive.org/web/20150214032936/http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/jak-spalic-kalorie-z-jednego-paczka_40548.html [dostęp 2014.11.17]
http://www.ilewazy.pl/paczek [dostęp 2014.11.17]