Kaszëbsczé nótë

Kaszëbsczé nótë – jedna òd nôbarżi znónëch kaszëbsczich frantówków, zwónô téż „Kaszëbsczim alfabétã”. Dlô wëkònaniô ti frantówczi pòtrzébnô je charakteristicznô plansza z òbrôzkama. Piesniô je baro pòpùlarnô i w całi Pòlsce kòjarzonô z kaszëbską kùlturą i ùznôwónô za ikonã kaszëbsczégò fòlkloru. Temù je czãsto wëzwëskiwónô do promòcje Kaszub.

Za nôbarżi znóną spòdlëczną wersjã (wariant bez pòwtórzeniów) ùznôwô sã taczi tekst:

Plansza z òbrôzkama („heroglifama”) pòtrzébnô do wëkònaniô frantówczi

To je krótczé, to je dłudżé, to kaszëbskô stolëca,

to są basë, to są skrzëpczi, to òznôczô Kaszëba.

To je ridel, to je ticz, to są chòjnë, widłë gnojné.

To je prosté, to je krzëwé, to je slédné kòło wòzné.

To są hôczi, to są ptôczi, to są prësczé półtorôczi.

To je klëka, to je wół, to je całé, a to pół.

To je môłé, a to wiôldżé, to są jinstrumenta wszelczé.

Trzeba równak zmerkac, że tak pò prôwdze jistnieje wiele wariantów „Kaszëbsczich nótów”, jaczé apartnią sã kąsk tekstã, chòc spiéwô sã je na nã samą melodiã. W niechtërnëch môlach na Kaszëbach miast kaszëbskô stolëca spiéwô sã cesarza stolëca; miast skrzëpczi je: skrzëpce; miast Kaszëba je: szlachcëca abò rëbôka; miast ridel je: ridla; miast slédné kòło wòzné je: tilné kòło wòzné abò lózné kòło wòzné; miast półtrojôczi je: półtorôczi. W bëtowsczi òbéńdze znónô je wersjô, w jaczi dwa slédné wersë brzëmią tak:

To je całé, to je pół, to je òseł, a to wół,

To są bùlwë, to są wrëczi, to je nasza biôłô marchew.

Pòchòdzenié frantówczi

„Kaszëbsczé nótë” wëwòdzą sã prôwdopòdobnie òd miemiecczi rozegracje znóny jakò Schnitzelbank abò Hobelbank. Zabawã tã znają òsoblëwie mieszkańcë Badenii-Wirtembergii, zôpadny Aùstrie i nordowi Szwajcarie. Ju w 1911 Izydor Gùlgòwsczi pisôł (w mònograficznym dokazu „Von einem unbekannten Volke in Deutschland”), że znaje aùtora, jaczi przełożił pierwòszny niemiecczi tekst rozegracje na kaszëbsczi jãzëk. Béł to Wilem Langòwsczi, brat szôłtësa Gòłunia, Jakùba. Jakùb Langòwsczi òpòwiedzôł Gùlgòwsczémù, że jaczes 35 lat przódë (to je w 70. latach 19 stolatégò) pòznôł tã frantówkã nã zabawie w òkòlim Wislanëch Żuławów.

Kaszëbsczé nótë jakò turisticzny produkt

Lëdze, jaczi zajimają sã produkcją kaszëbsczich pamiątków, baro rôd wëzwëskiwùją planszã do „Kaszëbsczich nótów”, widzącë w ni bëlny, òsoblëwi i apartny turisticzny produkt, chtëren dobrze sã sprzedôwô. Kò prawie temù „Kaszëbsczé nótë” mòże nalezc na taskach, pòcztowëch kôrtkach, nalépkach, tédrach do mòbilków, kòszulkach czë téż na internetowëch starnach i fòlderach. Róman Drzéżdżón dôwô bôczënk na pòwôżny problem z bëlnym pisënkã tekstu frantówczi. Czãsto ju titël je zapisóny z felama, diakriticznëch znaków ni ma wcale abò są lëchò pòstawióné, a nie jedné słowa ùżëté są w niepòprawny gramaticzny fòrmie. W niechtërnëch przëtrôfkach mòże nalezc nawetka czilenôsce felów.